M2008.12.05

M2008.12.04

Ar thóir lón intinne an mhí seo caite cheannaigh mé Bliainiris 8 (Ruairí Ó hUiginn agus Liam Mac Cóil a chuir in eagar)
Seo an chéad "Bhliainiris" a cheannaigh mé.
Cnuasach aistí ó húdair dhifriúla ar ábhair éagsúla atá ann. Aistí le Breandán Ó Doibhlin, Lesa Ní Mhunghaile, Pádraig Ó Cíobháin, Cathal Ó hÁinle, Maire Whelton agus pictiúir ealaíona maithe le Seoirse Ó Dochartaigh.
Ar an chéad dul síos ní rabhas ag súil go mbeadh suim agus tuiscint agam ar gach uile aiste sa leabhar, agus ar an méid sin bhí an ceart agam.
Ach fiú na haistí a bhí suim agam iontu .i. anailís ar théarmaí i gCré na Cille (Marbhfháisc – An Béal Marbh in Cré na Cille) -spreag an aiste seo mé chun an leabhar a cheannach, nó é a iarraidh le haghaidh Nollaig- bhí ceann ann nach dtaitneodh liom .i. ceann faoin apastróf i bhfilíocht na Gaeilge agus filíocht an 17ú haois déag, ní féidir liom a rá go rabhas chomh tógtha leo.
Is fíor a rá go rabhadar go léir spéisiúil ina gcaoi fhéin agus tugann siad léargas nua dúinne ar rudaí éagsúla, ach bhraith mé go raibh costas ró-ard leis an leabhar le haghaidh aistí atá bainte as leabhair nua atá ar an mhargadh cheana fhéin .i. Apastróf i bhFilíocht na Scol = Teagmháil agus Tnúthán, leabhar nua óna húdair céanna srl.

Tá aiste spéisiúil ann faoi tionchar a bhí ag Shakespare ar shaothar Phádraic Mhic Phiarais, agus anailís ar fhilíocht Ghaeilge Bhreandáin Uí Bheacháin. Ach tá rudaí eile ann mar shampla atá faoi ag cruthú cistine nua!

Tá gearrscéal iontach le Pádraig Ó Cíobháin darbh ainm "Anbhás Chú Chulainn", tá an scéal seo scríofa sa seana-stíl, agus tá sé d'ard chaighdeán ar fad.
Seans gur fiú an leabhar seo i gcomhair an scéil seo amháin.

Tríd is tríd dhéanfadh an leabhar seo bronntanas iontach maith le haghaidh Gaeilgeoir áirithe ar thóir lón intinne um Nollag.
Ach tá sé beagáinín costasach ag €15.

M2008.12.02

Dea-scéala maidir le postanna ar maidin, tá 115 agus níos mó postanna le cruthú ag an Rialtas in oifigí dóil timpeall na tíre chun déileáil leis an méid daoine ag clárú ar an dól i mbliana.

M2008.12.01

Clár fiúntach a bhí ar TG4 an oíche eile, "Teamhair", faoin léirscrios á dhéanamh do Ghleann Gabhra agus Ráth Lú/Ráth Gabhra timpeall Cnoc na Teamhrach i gcontae na Mí.
An mír ba shuimiúla sa gclár ná an tuairisc a bhí ag Muireann Ní Bhrolcháin faoina cruinniú le Bertie Ahern agus Dick Roche i bhfoirgnimh an Rialtais ar shráid Chill Dara, agus é ar intinn aici na scéalta agus stair an chnoic agus an ghleanna ríoga a chur os a gcomhair.
Agus Ní Bhrolcháin ag caint le Bertie:
"Sa chéad áit, dúirt sé liom; "An dtuigeann tú cé mhéad daoine atá i bhur gcoinne agus an chumhacht atá acu?".
Tá an abairt seo thuas oidhreacht an iar-Thaoisigh Bertie Ahern, an Dearg-Seoinín Poblachtach go smior.
An puipéad i bpócaí gréisceach na nGaimbíní.

"an chumhacht atá acu" dochreidte!
Cé atá i gceannas ar an dtír seo?

Airgead agus saint.

M2008.11.01

Ábhair acadúil agus fíor-lón intinne don intinn Ghaelach a chuir mé os mo chomhair an mhí seo caite, trí leabhar fíor spéisiúil ina ndóigh féin.

An chéad cheann ná:
"Léachtaí Cholm Cille - Éire agus an Eoraip sa 17ú haois".

Bhí drogall orm roimh an gceann seo de bharr na cuma a bhí ar an gclúdach, ach, má bhí an ceart ag an té a mhaígh ná tabhair breithiúnas ar leabhar bunaithe ar a chlúdach, is cinnte go raibh an ceart aige sa gcás seo gan aon amhras ar bith.
Cnuasach léachtaí atá sa leabhar seo, léachtaí a bhaineann le tréimhse dhúshlánach i stair na tíre, timpeall imeacht na nIarlaí agus Cogadh na Naoi mBliana. Sna léachtaí fíor-spéisiúil seo rinneadh iarracht pictiúr a chur le chéile de shaol na nGael in Éirinn agus san Eoraip roimh, agus i ndiaidh, imeacht na dTaoiseach Ghaelaigh as Cúige Uladh i 1607.

Tá léacht Liam Mhic Cóil, Stíl na nIarlaí, thar a bheith suimiúil sa gcaoi go ndéanann sé iniúchadh agus taighde ar an sórt éadaí a chaith na Gaeil, éadaí cogaidh den chuid is mó .i. éadaí na gceithearnach.
Tá an taighde seo déanta ag Mac Cóil le haghaidh leabhair nua atá á scríobh aige. Táim ag súil go mór leis an gceann sin go deimhin!

Is fiú an leabhar a cheannach le haghaidh na haiste seo amháin.


Pictiúr thuas: An captaen Sasanach Thomas Lee gléasta suas mar Cheithearnach Gaelach le linn aimsir Uí Néill. Chaith na ceithearnaigh beart éadrom beag ionas go mbeadh buntáiste acu i gcath.

Tá léacht ag Breandán Ó Buachalla dar teideal "Ó Néill agus an tAos Léinn" ina bhfaigheann muid amach nach raibh mórán dúil sa dán díreach ag Ó Néill féin .i. níl mórán de dhánta againn a chumadh dó, agus leis an bhfírinne a rá, feictear domsa go bhfuil níos mó scríofa faoi Ó Néil ag na Sasanaigh ná ag a mhuintir féinig.

Tá ceann iontach maith ann le Mícheál Mac Craith faoi na Proinsiasaigh eisceachtúla a d'obair go han-dian ar son a gcreidimh agus teanga/cultúr na hÉireann thar sáile "AN ONÓIR DO DHIA, A CCLÚ DÁR NÁSION AGUS D'ÓRD SAN FROINSIAS".
Is léir ón léacht seo nach raibh na hÍosánaigh ró-thógtha leis an nGaeilge; d'impigh Flaithrí Ó Maol Chonaire orthu ligin dó teagasc Críostaí a chuir ar fáil do na cléirigh Éireannacha (Sean-Ghall) as Gaeilge, toisc go raibh an teanga sin ag chuile dhuine in Éirinn (thaobh amuigh de na cathracha móra). Níor aontaigh na hÍosánaigh leis an dearcadh seo óir breathnaíodh ar Bhéarla in Éirinn mar theanga na cumhachta (Féach na litreacha thíos), dúradh le Flaithrí ,leis, go raibh teanga na nGael ró-dheacair le foghlaim "ceann de na teangacha ba dheacra ar domhan"!
Spreag an chaint mhaslach seo -ó na hÍosánaigh- Ó Maol Chonaire a choláiste féin a bhunú, in Lobháin, in 1616.

Litir (as Laidin) ó Ó Maoil Chonaire chuig Francisco se Valdivieso, Prócadóir Ginearálta na nÍosánach sa bhliain 1604 i leith cúrsaí teanga in Éirinn:

"Cé gur féidir Castaílis a chloisint i nGalicia ní chloistear Gailísis i gCastille. Mar an gcéanna in Éirinn. Fiú má chloiseann tú Éireannach ón tuath ag labhairt Gaeilge sna bailte móra, ar éigin a chloisfidh tú lucht na gcathracha ar fud na ríochta ag labhairt (Gaeilge), toisc nach féidir leo teanga an phobail a labhairt... Beidh a gcuid seanmóireachta (cléirigh de chuid na Sean-Ghall) lasmuigh de na cathracha chomh doiléir le tairngreacht."

an fhreagra:

"De bhrí, mar is léir do chách, gurb é an Béarla agus nach í an Ghaeilge, an teanga a labhraíonn siad i gcúirt na ríochta; is é an Béarla amháin teanga na gcúirteanna dlí agus na gcruinnithe poiblí sa ríocht; i mBéarla amháin a scríobhtar cáipéisí poiblí; i mBéarla amháin a phléideálann dlíodóirí cásanna, i mBéarla amháin a thugann na breithimh breitheanna; i mBéarla amháin a eisítear forógraí sna cearnóga poiblí; ar éigin a dhéantar nó a dhíscaoiltear rud ar bith i bpáirt a bhfuil tábhacht ag baint leis mura ndéantar i mBéarla é."

Nílim claonta in aghaidh léachtaí Béarla nuair a deirim é seo, ach cheap mé go raibh an aiste le Michael Dunne faoi Aodha Mhic Aingil beagáinín leadránach, i mo thuairim ar aon nós.

Tá léacht iontach ó Éamon Ó Ciosáin Imeacht na nIarlaí agus Imirce na nGael don Fhrainc a bhaineann leis an imirce ollmhór as Éireann go dtí an Fhrainc agus an Eoraip i gcoitinne.
"An méid de na Gaeil nach bhfuil i ngéibheann, tá siad díbeartha go dtí na tíortha i gcéin, agus an fuílleach sa bhaile faoi smacht chóras dlí Shasana":

Court of Wards is cách dá léirscrios
meirse is cíos is fís Exchequer
ciorrú stóir san tSeomra Réaltach
san King's Bench a bhfuil dá séide,
is Cúirt na nEasbog dá n-argain d'aonghuth.
Assizes acu 'na gceannaibh contaetha
ag cur talaimh is fearainn fá chéile.

I ndeireadh na dála, tá gach cheann acu spéisiúil go deo, agus mholfainn an leabhar seo d'aon dhuine a bhfuil spéis acu ina leithéid de stair.
Tá i bhfad níos mó ann ná an méidín ráite agam thuas ach tá mearbhall orm ag iarraidh iad go léir a chuimhniú faoi láthair.
Smaoineamh maith is ea an cnuasach léachtaí seo sa gcaoi nach dtuigim conas is féidir le duine an t-eolas go léir a thabhairt isteach agus iad ag éisteacht leis i halla léachtaí i Má Nuad.

M2008.10.01

Bailte Fearainn iarthar Tír Fhiachrach curtha ar shuíomh Wikimapa

M2008.09.04

Suíomh thar a bheith iontach le haghaidh gáire

M2008.09.03

Boladh ag baint le fómhar
cumha á chur os mo chomhair,
talamh fliuch fuar agus geal
is fada drúcht ina seal.

Níl tada fós ina bhláth
tinn is lag atá ár ngrá,
'Mhuire, a Íosa, a Rí
tabhair cúnamh dár ngrá gnaoi.

Níl cúnamh agamsa di
ach paidir, gol is crá croí,
i lámha Dé a hanam séimh
ná beir Leatsa ár stór caomh.

Déanfad síor-aithris ar sailm naofa is dánta chóir
dá bhfaighinn Uait suaimhneas beag dár ndea-stór
a Rí gan locht gan smál gan crá lán cumhachta mór
tá Do Lámh ag teastáil go géar anois sa bhfómhar.

M2008.09.02

Tá mo rún amuigh, i measc mo chomhghleacaithe san oifig, tá a fhios acu anois go bhfuil an Ghaeilge agam.
Scríobh mé "go maire sibh bhur saol nua" ar chárta mór pósta dár gcomhghleacaí atá ag dul go Spáinn le haghaidh a phósadh an tseachtain seo chugainn.
Níl ach beirt eile san oifig ag dul thall. Chuaigh mé go dtí a stag, agus ba sin a dhóthain domsa.
Chuaigh muid go dtí an teach tábhairne áitiúil le haghaidh cúpla deoch agus chun an cárta a thabhairt dó inné.
D'fhág muid tar éis trí chinn déag acu.
Tacsaí abhaile.
Chaill mé €50 áit éigin.
Ar meisce.
Tuirseach.
Agus táim ag fulaingt anois, paranóideach.
Níor bhraith mé paranóideach ariamh tar éis ól go dtí le déanaí nuair a dúirt mo dheartháir liom go bhfulaingíonn sé uaibh.
Anois braithim paranóideach i gcónaí tar éis ól.
Bhí sé orm siúl go dtí an Luas ar maidin óir d'fhág mé mo charr san oifig.
Baisteach trom a bhí ann, agus bhris mo scáth fearthainne leis an ngaoth.
Bhíos báite.
Anois tá boladh aisteach orm, ar nós madra fliuch.

M2008.09.01

Seanchas na Féinne le Niall Ó Domhnaill.

Níl a fhios agam an bhfuilid ag múineadh na scéalta faoi Fhionn mac Cumhaill agus na Fianna i mbunscoileanna na tíre fós, ach is cuimhin liom iad amhail is go raibh sé inné a d'fhoghlaim mé faoi Fhionn, an Bradán Feasa, Diarmuid agus Gráinne srl as leabhar staire dathannach agus mé i mo ghasúr.
Is cuimhin liom go cruinn an pictiúr d'Fhionn ag dó a ordóg ar an mbradán feasa agus an file bocht ina dhiaidh ar buile gur fuair sé an fios.
Agus d'fhan na scéalta siúd beo i m'aigne i gcónaí, ach i ndáiríre seachas an leabhairín sin is cúpla scéal faoi Fhionn i mo cheantar dúchais -faoi chloch áitiúil agus carn áitiúil- ní raibh scéalaíocht chruinn faoi na Fianna agus an Fhiannaíocht agamsa go dtí gur léigh mé Seanchas na Féinne, agus tá i bhfad níos mó do na scéalta siúd ná mar a cheap mé ar dtús.

Sa scéal, mar atá a fhios ag gach éinne, tá na scéalta faoi na Fianna á n-aithris ag Oisín mac Fhinn agus Caoilte mac Rónáin -a mhair i ndiaidh na Féinne- le Pádraig mac Calprainn .i. naomh Phádraig.
Agus dá mbeadh na scéalta iontacha seo fós i mbéal na nÉireannach sa lá atá inniu ann níl seans dá laghad ar domhan go ligfeadh éinne an scrios atá ag tarlú fé láthair i nGleann Gabhra i aice le Teamhair a dhul ar aghaidh.
Ní ligfeadh éinne an scrios atá ag tarlú do Chnoc Alúine (an áit inar chónaigh na Fianna fadó)- a dhul ar aghaidh ach an oiread.
Tá an stair agus an oidhreacht shaibhir seo a bhaineann leis na háiteanna seo ró-thábhachtach dúinn mar náisiún.

Seans nach dtaitneodh an leabhar seo le chuile dhuine sa lá atá inniu ann i ndáiríre, ach domhsa féin níl a shárú le fáil le haghaidh píosa léitheoireachta breátha seanchasa a thugann léargas spéisiúil dúinn ar Éirinn roimh gCríostaíocht.

M2008.08.06

Hula Hul le Seán Mac Mathúna

Go pearsanta, sílim go bhfuil sé níos deacra léirmheas a thabhairt ar leabhar a bhfuil léirmheas déanta air cheana féin.
Sa gcás seo tá ceann déanta ag Pól Ó Muirí i mBeo air.

Agus mar a d'fhéadfaí a léamh ón léirmheas sin baineann an scéal seo le triúr .i. Mait Dálaigh, captaen san IRA, Cáit Ní Bhric, cailín aimsire atá ag obair sa teach sábháilte, thuas sna sléibhte -Na Cruacha Dubha i gCiarraí- agus an príosúnach Breen.
Tá an cogadh cathartha ag teacht chun deiridh in Éirinn, níl ach dhá mhí fágtha de, go dtí go bhfuil sé críochnaithe go hoifigiúil, ach tá sé a bheag nó a mhór críochnaithe i gCiarraí.
I meon Mhait (príomhcharachtar an leabhair) tá sé ar aon nós.

Tosaíonn an scéal go hiontach ag insint scéal Mhait dúinn. Eisean ag obair lena mhuintir agus é óg, eisean ag freastal ar scoil agus é níos sine, agus é ina fhear san IRA ag déanamh aithris ar Chúirt an Mheán Oíche sa ngairdín mar phaidir fhada ionas nach lámhachfadh beirt Free Staters é srl.
Is féidir carachtar Mhait Dhálaigh a thuiscint, agus is carachtar maith é, carachtar taitneamhach.
Tá sé bacach agus tá an cos bhacach sin lárnach i ngach uile scéal a bhaineann le Mait.
Tá coinsias láidir ag Mait freisin, níl fonn air a bheith ag troid nó a bheith ag cur fealltóirí chun báis a thuilleadh, go hairid leis an gcogadh ag teacht chun deiridh.
Agus bogann an scéal ar aghaidh ar an téama sin .i. Cogadh na gCarad.

Buaileann muid le Cáit sa teach sábháilte, tá stair eatarthu .i. Mait agus Cáit, grá? Ach, mhaslaigh Mait Cáit roimhe seo (de réir dealraimh!) agus níl siad go hiomlán ar a suaimhneas le chéile anois.

Ansin tagann Breen isteach sa scéal mar phríosúnach de chuid na nIrregulars agus tá ordaithe ag an nDálach é a thabhairt go dtí an scoil áitiúil sa Seanabhaile.
Níl a fhios ag éinne cén fáth, seachas Breen, agus níl sé a rá.

Ach de réir a chéile fágann an scéal an téama seo faoi Chogadh na gCarad ina dhiaidh, agus athraíonn sé ina scéal rómánsach, agus 'seard atá sa leabhar seo, leabhar rómánsach.
Anois níl aon rud mícheart leis sin ar chor ar bith, agus is féidir le Mac Mathúna é a láimhseáil go deas liteartha mar a rinne sé go dtí an pointe sin.

Ach go pearsanta, bhí díomá ormsa, leis an bhfírinne a rá.

Nuair a bhíos á léamh ina dhiaidh an phointe sin rith sé liom go rabhas ag súil go mbeadh sé ag dul ar ais go dtí an scéal faoin gcogadh!
B'fhéidir go mbeadh níos mó le léamh faoin gcarachtar sin, an "Free Stater" as Tamhlacht, ar an bpianó ag seinm The Rose of Tralee, san óstán i dTrá Lí, ina siúlann Mait agus na saighdiúirí eile isteach ann ar a mullach?
Ach ní raibh. Faraor.

Dúirt Ó Muirí i leith an athraithe sa scéal:

Níor cheart go n-éireodh leis; níor cheart go mbeadh sé chomh dalba sin lena léitheoirí agus suíomh agus béim an scéil a athrú ó Saving Private Ryan go The Quiet Man. Ach éiríonn leis

Thuig mé cad a bhí sé ag iarraidh a bhaint amach, ach i mo thuairimse níor éirigh leis, ach b'fhéidir gur éirigh leis, ach níor thaitin sé liomsa. 'Sea, sin é.
Ní eipic an leabhar seo, agus níor bhraith mé go rabhas ag léamh eipic, sa gcaoi a mbraith mé nuair a léigh mé Fontenoy nó An Cléireach don chéad uair.

Ach tríd is tríd agus é sin ráite, is leabhar thart a bheith iontach é le scéal thar a bheith samhlaíoch.

M2008.08.05

Feis Tigh Chonáin le Darach Ó Scolaí

Athscríobh dár linne atá sa scéal fiannaíocht seo ó Darach Ó Scolaí, seoid dheas de scéal atá ann a léigh is a chuala ár sinsir cois teallaigh fadó.

Tá an scéal faoi Fhionn mac Cumhaill agus a ghiolla seilge Diorraing mac Doghuir agus iad caillte ar a n-aonar tar éis lá fada sceilge leis an bhFiann.
I ndorchadas na hoíche tháinig siad ar Dhún Chonáin, fear a bhfuil stair aige le Fionn, stair atá achrannach is foréigneach.
Caitheann Fionn is Diorraing an oíche i dtigh Chonáin Chinn tSléibhe ag scéalaíocht faoi na Fianna cois teallaigh. Conán ag cur na ceisteanna faoi eachtraí Fhinn le linn a shaol. Mac Cumhaill mhic Treánmhóir Uí Bhaoiscne á bhfreagairt agus scéalta fíor-taitneamhacha iontu.

Feiceann muid taobh dorcha d'Fhinn mac Cumhaill freisin .i. Fear a bhí cheangailte síos aige agus eisean ag impí ar Fhionn gan a bhean chéile a éigniú agus ise a scriosadh!
Tugann an fear a iníon d'Fhionn ina háit.

Ach leabhar beag atá sa scéal seo agus costas cuíosach ard air freisin, bím ag súil lena leithéid ó Leabhar Breac.
Ach bíonn sár-shaothair ag teacht ón bhfoilsitheoir sin agus ní ligeann siad síos thú. Is fiú an costas.

Rith sé liom agus mé ag léamh an scéala seo cé chomh mór is a chuaigh a leithéid de scéal fiannaíochta i bhfeidhm ar Ó Scolaí agus é ag scríobh An Cléireach. Fíor-spéisiúil.

M2008.08.04

In Éagmais Uí Chonghaile. Gluaiseacht na n-oibrithe: Gluaiseacht ar strae le Aindrias Ó Cathasaigh.

Aiste spéisiúil mar chuid de Mhacallaí na Cásca ó eagarthóir nua Comhar atá ann.

San aiste déanann an t-údar cur síos ar laigí a bhaineann le Páirtí an Lucht Oibre sa lá atá inniu ann agus an chaoi nach bhfuil a ndearcadh ag teacht le dearcadh Shéamais Uí Chonghaile, bunaitheoir an pháirtí in Éirinn.

An fhadhb is mó atá aige leis an bpáirtí ná an chaoi, roimh an olltoghchán, a raibh sé beartaithe ag LO a dhul i gcomhrialtas le Fine Gael - páirtí ar an bhfíor-eite dheis.
Am amú a bheadh ann don LO a bheith ag dul i rialtas, ina thuairim, óir ní féidir fíor-athruithe a bhaint amach má fheidhmíonn duine taobh istigh de chóras .i. córas rialtas atá go hiomlán ar son caipitleachais.
Bheadh níos mó le baint amach ag oibriú ar an talamh .i. gníomh díreach in aghaidh caipitleachais agus an rialtais atá ar an eite dheis ó thaobh dearcadh polaitíochta de.

Ábhar maith machnaimh atá ann go deimhin. Ach tagann Ó Cathasaigh trasna go gcreideann sé go raibh chuile rud a scríobh nó adúirt Ó Conghaile ar nós Bíobla naofa an Lucht Oibre.
Níl aon cháineadh nó cáineadh dearfach go fiú san aiste seo ar an gConghaileach féin!
Cá bhfuil an critic?

Uaireanta san aiste bíonn sé ró-dhian ar an LO freisin, dar liom. (Ní sin le rá nach bhfuil cuid mhaith den cáineadh tuillte go maith acu)
I gcuid amháin den aiste cuireann sé ciníochas go míchóir ina leith .i. an méid a dúirt an LO faoi ollinimirce go hÉirinn bliain ó shin.
Cheap mé i gcónaí gur aisteach an rud é ós rud é go bhfuil an fhíor-eite dheis agus an fhíor-eite chlé ar aon thuairim faoi ollinimirce neamhrialaithe!
'Sé sin, tá ollinimirce ag teastáil go géar ó lucht an rachmais a fheidhmíonn sa gcóras chaipitlíoch le haghaidh oibrithe saora agus chun an t-íosmhéid páidhe a shárú, ach tá Ó Cathasaigh agus an fhíor-eite chlé de thuairim chéanna is a bhí Ó Conghaile, gur cine amháin muid agus is cuma faoina leithéid. Agus an ceart acu faoi sin go teicniúil.
Ach, faraor, déanann an idé-eolaíocht sin neamhaird den fíorshaol ina maireann muid.
Ní ciníochas i gceist ar chor ar bith ach tuiscint chothrom ar na fadhbanna a bhaineann lena leithéid de pholasaí caipitlíoch.
Fágann a easpa machnaimh ar an gceist seo imní ormsa nach bhfuil mórán fíor-mhachnaimh déanta aige ar scríbhinn eile Uí Chonghaile ach an oiread! Faraor.

Cúig Euro ar an aiste, tá sé beagáinín as dáta anois leis an olltoghchán thart agus an LO ag iarraidh a slí féin a dhéanamh, ach is fiú é a léamh.

Scór: 6 as 10

M2008.08.03

Tá brón ar Inis Fhódhla
ar nuacht báis Uí Ghadhra,
staraí, scríbhneoir, sár-fhile,
moladh dá obair tuillte.

Throid sé ar son ár dteanga
ár n-ollamh breá seanchasa,
dílis, dána, ildánach,
gníomhaí neamhleithscéalach.

Gael bródúil bríomhar béasach
fear a mholfadh An Taoiseach,
dobrón 'tá ar an muintir
dó 'tá i measc a sinsear.

A mhic Uí Ghadhra de shliocht Mhíleadh Easpáinn,
síorthrodaire d'oidhreacht lánbhrí na hÉireann,
gníomhaire lán dúthrachta is dílse dod' dhream,
caillte dúinn do fhíor-intleacht díreach daingean.

M2008.08.02

Ag na Cluichí Oilimpeacha i mBéising ar maidin inné, tháinig an curachóir Éireannach, Eoin Rheinisch, sa cheathrú háit i gcraobhchomórtas na cadhcála.
Cháiligh sé don chraobh níos túisce ar maidin.
Curachóir cadhc ón nGearmáin, Gunter Ó Maoileachlainn, a ghnóthaigh an bonn óir.

M2008.08.01

(cliceáil le haghaidh pictiúr níos mó)


Is breá liom an Irish Times, na leathanaigh jócanna go háirithe .i. tuairimí agus anailís .i. bolscaireacht agus seafóid.

M2008.07.10

Dán nua sa stíl fiannaíochta chun slán a fhágáil le hIúil fliuch agus fáilte a chur roimh Lúnasa fliuch:

Sa tír seo a rugadh Fionn
an sár-laoch is fearr linn,
deamhac Cumhaill mhic Treánmhóir
'thuig Pádraig mac Calprainn cóir.

Oisín an file, a mhac
Cnú Dearóil, a abhac,
bhí sé, an t-abhac, lán spraoi
agus b'in é mar a bhí.

Inniu níl aon chaint ar Fhionn
nó gníomh ar Mhá Éireann,
ní reictear ealaín Oisín
an fhiannaíocht bhreá lán grinn.

Scoth na bhFiann níl fágtha
ó charnadh na droch-sluaite,
ní mhaireann an cath ag Fionn
ó gcloistí an Dord Fiann.

Och fós tá fíorchath le troid
idir comhlachtaí lán bróid,
Gúgáil fíorGhaelach fíormhór
agus Cuil nua atá óg.

Tá an dá chon sa tseilg
(amhail a scríobh na cléirigh),
na hamais is mó a fháil
mór a bheas "Cuil" ag strácáil.

"Cumhall" fíorainm an tsuímh
an t-ainm is Gaelaí riamh,
Cumhall mac Treánmhóir chóir
athair Fhinn an bhéil bhinn mhóir.

Chuir cath ar Chonn Céadchathach
ag Cumhall mac Treánmhóir marfach,
amhail Cuil cóir sa lá inniu
an cath is nuaí is fiú.

Sa tír

M2008.07.09

"Aon chraic a Mhac"

Bhreathnódh sé go galánta ar t-léine. Sílim? ....

....b'fhéidir nach mbreathnódh!

M2008.07.08

Amhail an t-éigneoir thíos lána dorcha, nó cosúil leis an meisceoir is an alcólach tar éis am dúnta, ní féidir leis an rialtas ár Níl ar an gconradh feidearálach lofa a ghlacadh.

M2008.07.07

Chonac corp inné. Corp nó creatlach duine ón mheánaois ab ea é.
Tá obair ag dul ar aghaidh ar theach cúirte Chill Cheannaigh faoi láthair, agus ar chúl an tí tá foirgneamh nua á thógáil, cúirteanna nua, oifigí agus príosún 7c.
Fuarthas uaigh mheánaoiseach agus seanbhóthar meánaoiseach agus iad ag tochailt na talún i gCathair an Mharmair.

M2008.07.06

Le críochnú go fóill. Obair idir lámha is ea é mar a déarfá !

Bhíos ag iarraidh an caighdeán a chur ar an dán (dinnseanchas) mar a leanas:
ós rud é go bhfuil an ceantar stairiúil timpeall Teamhair á scriosadh le haghaidh mótarbhealach nua, mo sheacht náire go deo orthu siúd á dhéanamh.


Teamhair togha na tulach,
faoi Éire na bhforbacha,
ard-chaithir Cormaic mhic Airt,
mhic Choinn chéad-chathaigh chomhnirt.

Cormac, ba bhuan a mhaith;
ba shaoi, ba fhile, ba fhlaith;
ba fhear-bhreitheamh na Féinne,
ba chara, ba chomhchéile.

Cormac, den chaoga cath,
a scrios Saltair Teamhrach;
insa tSaltair sin atá
ár ndeich scoth seanchasa.

Is í sa tSaltair sin 'deireann
seacht n-aird-rí 'bhí in Éirinn,
cúig Rí na Cúige 'deirtí,
Rí na hÉireann is Airí.

Is inti atá do gach leath
ina ndlí gach rí cúige;
ina ndlí rí Teamhrach thoir
do rí gach Cúige cheolmhar.

Cóiméad comhghaolú cách,
gach rí le chéile dá ráth;
críocha gach chúige fé chruach
ó bhun go lán-thuaithe.

Tríocha tuaithe le faighte
i dtuaithe gach cúige;
i ngach chúige díobh atá
seacht príomh-fhiche príomh-daingne.

Bhí fhios ag Cormac, ba rí;
dhein lá cuairt hÉireann fé thrí;
thug giall gach mhúir amuigh,
go dtaispeánfaidh i Teamhraigh.

Duma na nGiall, glaine glac,
do na gialla thug Cormac;
do Chormac tugadh sa tigh
gach iontas atá i Teamhraig.

Thaispeáin d'Fhergus mar tá
áit a bhfuil Cros Feargusa;
Fán na Carbad coigríche
eatarthu is na Cluain Fearta.

Cluain Fearta ina maraítí ainnire,
Cluain Fearta na gcom-chaingne,
trí Ráth Grainde aniar aníos,
táid gan eachra an dís.

Ó Ráth Grainde siar sa ngleann
atá seascann Teamhrach teann;
atá trí seascann aniar
Ráth Nessa, Ráth Chonchobhair.

Córas Cinn Chonchulainn chruaidh
ó Ráth Chonchobhair siar ó thuaidh;
tomhas a sciath faoina chomhbhráid
is iontach agus iomadúil.

Uaigh Mail agus Midna
i dTeamhair fós óna mbás;
atá a n-uaigh is a leac,
dáigh an chinn sin atá breac.

Féach anois fós Long na Laoch
'tugadh pálás Barc Ban baoth;
Teach na bhFiann, níorbh long lag,
le ceithre dorais déag.

Droim na mBan tar éis a mbrath
foirgneamh crua uachtarach;
Dall is Dorcha ó dheas,
iad cromtha trí chomhdheas.

Dall theas-thiar Dorcha brónach;
ba díobh Duma Dall-Bodhra;
mharaigh cách díobh a chéile
as comhraic a n-almsan.

Tháinig an t-abhac, trua dó,
a tháinig sé eatarthu,
do mharaigh siad an t-abhac
faoi a gcosa crín-amharc.

Ó leac an abhaic sin siar
Mael, Bloc, Bluicne, borb a gciall,
orthu atá na trí clocha
do chaith Mál mór-Macha.

Múr cleithe na trí cogar
idir long an laoch-thobar;
Lia na bhFiann ón slí anoir
thall i gcoinne Ráth Sionaid.

Ráth an Sionaid, sona buadh,
trí Fál na Teamhrach aduaidh;
ón rath siar i dtaobh na leice
sa teach ó éalaigh Beníate.

Sionad Phádraic ar rath ráin,
sionad Brendan is Ruadháin,
sionad Adhamhnáin i ndiaidh,
ag eascaine Irgalaig.

Trí Rath Rí aníos, ní gó,
Leac Con, Leac Cethen, Cnoc Bó,
atá freisin rath anoir
Leac Maine mhic Munremair.

Maireann trí Rath Rí aneas
Ráth Loegairí na gcleas,
is a Leac faoi lár a lios,
fírén Fiadat do d forbris.

Féach Teach Mairise méin,
ar príomh áille 'hÉireann,
ard aniar is ard aduaidh,
íseal uaidh siar, ba shár-bhúaidh.

Is ann do shuí-se
sa teach ar bhrú Nemnaige;
an teach-sin thar Mí amach
a scaipthe tithe Teamhrach.

Ó Teamhair atá Teamhair Bréag,
Múr Tea mná mhic Míleadh,
Nemnach uaidh siar, sruth faoi ghleann,
fonn 'chuir Cormac cead-mhuileann.

Ciarnait cumhal Cormaic cóir
mór cét nobiathad a bróin;
deich mic lé gach lái do bleith,
nírb opair duine denmeich.

Do tharraing chuici an rí rán
ina a tig a haonarán;
gur stoirccestar faoi chleith;
iarsin forémid do bleith.

Iarsin do sairchis Ó Cuinn,
thug sár mhuilinn tar mór-thoinn;
cead-mhuileann Cormaic mhic Airt
ba chabhair é do Chiarnait.

Cabrach Cormaic i Rath Rí;
ó Ráth Rí siar, tá sé fhíor,
atá in tobar tuirme clann,
a thugtar na trí hainm.

Liaig Dáil Duibh Duirb, Tuath Linne,
agus Tipra Bó Finne,
trí hainm dia sloind amach,
do shílad tobar Teamhrach.

Tobar eile, adbal tres,
a Theamhraigh shiles siar ó dheas;
Lao a ainm, cé co dín bó;
Cistin Chormaic faoina bhrú.

Bruindid a Teamhraig aduaidh
Adlaic Diadlaic an tslúaigh,
dhá thobar fo dechair de
síos go Carn na Macraí.

Idir dá Charn na nGiollaí
Deisel Teamhrach ó dheas Crinnaí;
fót go rath ria ndul ar cel,
a sóitís dáine deiseal.

Aduaidh freisin tulaigh truimm
Ráth Cholmáin sa Dhomnain donn;
Leac Caelchon faoi charn cloch,
siar ó thuaidh ó Luing Ban Teamhrach.

Caelchú mac Loairn mhic Ruaidh
mhic Cormaic Cais, cara buaidh,
príomh-giall fir Mumhain amach,
uait a tháinig Ruis Teamhrach.

Teach Teamhrach imatá an raith,
asa tardad dliged cách,
maireann fós míad dia samlaib
ag ríon ag rí-domhain.

Rí agus ollamh filed,
súi, brugaid, bertís dliged,
lepta ná loiscet lochit,
láraig ocus lón-chrochit.

Liaig is dálem, goba gúr,
reachtaire, randaire rún,
máil na cethra dóib uile
i tig ind rí barr-buí.

Rindaide, ráthbuige réil,
scíathaire, is fianaide féig,
i tig ríg noibdís corn,
ba hé a ndliged díles dorn.

Drúth, fidchellach, fuirseóir fáen,
cuislendach, clesamnach cláen,
colpa a cuit feóla iar fír,
in tan tigdís i tech ríg.

Rigthech cuit senmaire sáir,
cuisleóir is cerd immaroen;
cornaire, bonnaire ar bríg,
déde domeiltis midmír.

Muiridin do Mál Midi,
cairemain is cirmairi,
dliged don droing threbair thréin,
íchtar remur in tshlinnéin.

Dromanna dronna in cech threib
do drúithib, do doirseóirib;
uruscla ingen cen ach
iar n-indrum tige Teamhrach.

Colum Cille, 'chreid brait,
do bhris an cath ar Dhiarmaid;
ag dul dó tar muir amach
do ghéilleadar túir Teamhrach.

Creideamh Críost, a chéas i gcroí,
do chuir gach neart ar neamhní;
ar bhrón na ndaoine Dé ina thigh
níor thug tearmann do Theamhraigh.

M2008.07.05

An deichiú lá de mhí Iúil, tá an tír ar uathphíolóta go ceann 11 seachtain, agus seo in ainneoin na ndeacrachtaí eacnamaíochta.

M2008.07.04

Mairg an nuacht ar maidin
ar bhás ceannaire i Laighin;
Connachtach de Shíol mBraonáin
fear ionraic i bhFianna Fáil.

M2008.07.03

Aois Chríost dhá mhíle is a hocht, an ochtú lá de Mhí Iúil.
Thosaigh sé ag éirí ciúin an mhí seo san oifig (Oifig innealtóireachta i seirbhísí foirgníochta), ó thaobh obair de.
Níl an méid tionscadail nua ag teacht isteach agus a bhíodh.
Faoi láthair táim ag obair ar sean-tionscadail atá ar siúl .i. sean-tionscadail atá ar shuíomh cheana féin.
Beidh daoine á mbriseadh as a bpost san athbhliain mura n-athríonn cúrsaí.

An bád bán?

M2008.07.02

Tá na mílte méadar uisce á suiteáil timpeall Bleá Cliath/Duibhlinne an mhí seo, agus ní shílim go bhfuil a fhios ag daoine cad go baileach atá i ndán dóibh maidir leis seo. Má bhí a fhios níl aon amhras ach go mbeadh gearáin faoi.
Beidh sé orainn fanacht go dtí go bhfuil na billí ag teacht isteach sul a mbeidh gearáin fúthu, agus ansin beidh sé ródhéanach agus déarfaidh an rialtas - mar a dúirt siad leis na billí uisce sna scoileanna- go raibh iallach curtha orthu ón Eoraip é seo a chuir i bhfeidhm.

M2008.07.01

Seo a leanas dán ó Laoiseach Mac an Bhaird. Bard ab ea Mac an Bhaird sa 16ú haois. Sa dán seo tá Laoiseach ag caitheamh tarcaisne ar na Gaeil a dhéanann aithris ar nósanna Gallda .i. ag bearradh a chuid gruaige, ag caitheamh spóir ar bhuataisí, ag caitheamh stocaí ar stíl na nGall agus an scarfá sróil síos go dtí a shála!

Rinne mé iarracht nua-Ghaeilge a chur ar an Shean-Ghaeilge (leagan bunaidh anseo), óir, feictear domsa nach bhfuil fonn ar lucht acadúil na hÉireann a leithéid a dhéanamh.
Tá na céadta bhliain d'fhilíocht léannta againn ach ní bhíonn an fhilíocht seo aistrithe go Nua-Ghaeilge ariamh. SeanGhaeilge díreach go Sacs-Bhéarla i gcónaí is ea an nós leo.
B'fhéidir toisc go dtuigeann siad an seanGhaeilge sa gcaoi chéanna is a thuigeann muide Nua-Ghaeilge nó an Caighdeán Oifigiúil.
I mo thuairim féin is locht mór é seo a chruthaíonn deighilt aisteach idir lucht na Gaeilge anallód, ár sinsir uasal, agus lucht na Gaeilge sa lá atá inniu ann. Rud atá go hiomlán do-ghlactha.

Laoiseach Mac a'Bhaird cct.

A fhir 'ghlacann a ghalldacht,
'bhearrann an barr bachallacht,
seang-ghlac atá mé a rá
ní tú dea-mhac Donnchadha.

Ní thréigfeá, dá mba tú sin,
do ghruaig ar ghalldacht thacair
maisí is fearr faoi bhfí bhFódla
ní bhíodh do cheann corónta.

Ní modh leatsa an barr buí;
fuath leisean na locaí-
is bheith maol ar ghnás na nGall-
bhur mbéas araon ní hionann.

Fear nár ghrá an ghalldacht
Eoghan Bán, searc saor-bhantracht,
don ghalldacht ní thug a thoil,
an alltacht is ea a rogha.

Níl faic d'aigne d'Eoghan Bhán,
'bhéarfadh brístí ar bheagán,
fear nár iarr do chlóca ach ceirt,
léis nár mhian cóta is coisbhirt.

'Fuath leis ar chaol a cosaí
'mbíonn spor ar bhróig bhuataisí,
nó stocaí ar stíl na nGall;
locaí air ní bhfaighinn.

Ráipéar maol nach maródh cuil,
ní maisí le mac Donnchaidh
meáchan magúil thiar ar a thóin,
ag triall go tulaigh thionóil.

Beag a bhrí a mbrat órdhath,
ná a mbanna ard shollúnta
nó a bhfail óir fá ghafa ghoimh,
nó a scarfá sróil go sálaí.

Dúil i leaba chlúimh ní chuir,
annsa leis luí ar luachair;
teach garbh-shlat ná táille túir,
sáimhe le dea-mhac Dhonnchaidh.

Buíon mharcshlua ar bhruach bhearna,
troid gharbh, comhlann ceithirne,
cuid de mhianta mhic Donnchaidh,
‘s cath a chur ar eachtrannaigh.

Ní hionann is Eoghan Bán
gáire faoi chois ar chlochán
trua nach bhfeiceann bhur locht,
a fhir 'ghlacann an ghalldacht.


.............................


Tá an rann sa ndán mar a leanas:

v v v v v v á
v v v v v v á
v v v v eas v cht
v v v cas v v cht

M2008.06.10

Aois domhain, bliain seo na nGaimbín, dhá mhíle is a hocht.
Scannán aicsin fuilteach is ea an scannán nua Wanted ón stiúrthóir Rúiseach Timur Bekmambetov (níor chuala mé faoi ariamh roimhe ach an oiread)
Tosaíonn an scannán leis an sórt éifeachtaí speisialta nach mbeadh as áit sna scannáin Matrix. Agus is cinnte go mbeidh uisce ar theanga an duine le spéis sa leithéid de scannán ag breathnú ar an radharc oscailte.
Faraor, ní éiríonn leis an scannán an buaicphointe aicsean sin ón chéad radharc a fhorbairt nó a leanúint, agus teipeann air go tubaisteach ina dhiaidh sin.

Tá an scannán bunaithe timpeall an smaoinimh go bhfuil buíon rúnda fheallmharfóirí chumhachta in ann piléir a chasadh timpeall ballaí, le croith tapaidh den lámh!
Agus seachas na héifeachtaí speisialta a bhaineanns leis an rud neamhréadúil seo ní féidir a rá go bhfuil aon mhaitheas sa scéal, seachas b'fhéidir an chaoi ina bhfuil an príomhcharachtar Wesley Gibson (James McAvoy) míshásta ina phost leadránach.
Gan ag dul ró-domhain sa script -agus sílim gur seo ceann dena scripteanna is measa a bhfaca mé ariamh- seo a leanas an scéal:

Faigheann feallmharfóir bás, ag lámh fheallmharfóir eile.
Tá leadrán ar mo dhuine (croithleán ceart) ina phost.
Téann an bhuíon rúnda fheallmharfóirí ar a thóir chun é a shábháil, is é mac an fheallmharfóra mairbh.
Téann an feallmharfóir, a mharaigh an feallmharfóir eile, ar a thóir freisin, chun é a mharú.
Tá sé ag iarraidh é a mharú óir is é mac an fheallmharfóra mairbh agus tá an cumhacht chéanna aige (is a bhí ag a athair) a chroíráta a ardú go 400 buille per nóiméad. Ligeann an bua seo dó an domhan timpeall air a fheiceáil i mallghluaisne...

...ba chóir dom stopadh ansin, ar eagla go mbeadh suim ag duine éigin (a bhreathnaíonn ar an mblag seo) é a fheiceáil.
Ach caithfidh mé é seo a rá, i measc na rudaí a fhaightear amach sa scannán foghlaimíonn muid faoin gcóras atá ag na feallmharfóirí chun a dtargaidí a aimsiú! Seol is ea é! Seol nó Loom as Béarla.
Faightear ainmneacha na dtargaidí ón fuáil a dhéanann an seol draíochta seo.
Baineann an seol draíochta seo úsáid as cód dénártha chun na hainmneacha a thaispeáint. Snáithe thar na snáitheanna eile = 1, Snáithe faoi na snáitheanna eile = 0.
1 0 1 0 0 0 1 0 1 = Seafóid

Wanted: 5 as 10.

M2008.06.09

Sadhbh Ní Chonchúir den chorp binn
rós is áille ar Mhá Fhinn,
ceann dubh álainn mar oidhreacht
leicne is báine sa gcríoch.

Ó shíol uaisle a cine bhreá
Síol gConchubhair na sleá,
ainnir álainn le cruth caomh
'sí an bhean is áille riamh.

'Stóir mo chroí a mhacaoimh mná
níl bean eile leis mo ghrá,
'mhná mo chroí den dea-mhéin
creid mo scéal is ná creid bréag.

M2008.06.08

Aois Chríost 2008, ón tréimhse caite agam sa bhfíorGhalltacht -Baile Átha Cliath, Duibhlinne- thug mé faoi deara nach gcreideann muintir an cheantair seo i bpiseoga, ar chor ar bith.
Níl an easpa creidimh i bpiseoga bunaithe ar a gcreideamh Caitliceach nó Críostaí, ach is dóigh go bhfuil sé bunaithe ar a dtuiscint eolaíochta nó a ndearcadh neamhoscailte fiú, agus ar ndóigh toisc nach bhfuil nósanna seanbhunaithe nó leigheasanna traidisiúnta acu a thuilleadh.

Bhuail mé le cúpla chara as an bhfíorGhalltacht le haghaidh cúpla dheoch le déanaí, tar éis cúpla pionta dúirt duine acu -duine A, abraimis- go raibh borrphéist (Ringworm) ar a chos:

Duine B: Cad é sin?
Mise: Ionfhabhtú fungasach atá ann, nach ea?
Duine A: 'Sea, fungasach atá ann, níl aon phéist ann ar chor ar bith.
Duine B: Uafásach... ionfhabhtú fungasach!

Mise: Taispeáin dúinn é, maith an fear.
Duine A: Seo é!
Duine B: .....!!!

Bhí spota dearg crua aisteach ar a chos.

Mise: An bhfuil aon chógas agat do?
Duine A: Tá, ach ní shílim go bhfuil sé ag obair i gceart.
Mise: Tá mo sheanuncail, uncail m'athair, in ann é a leigheas.
Duine B: Conas?
Mise: Cuireann sé a lámh air ar feadh píosa agus deireann sé paidreacha. Déanann sé comharthaí na croise air ina dhiaidh sin.
Tagann daoine ó gcéin is ó gcóngar chun a leigheas a fháil. Oibríonn sé go han-mhaith de réir dealraimh!
Duine A: Paaaa,Gread leat leis an tseafóid sin.
Duine B: *gáire*
Mise: Nílim ag magadh *gáire*....
'Sé an seachtú buachaill ina theaghlach, agus dé réir na sean-nósanna, bíonn leigheas láidir nádúrtha ag an seachtú buachaill ar bhorrphéist.
Duine A: Ní chreidim é sin ar chor ar bith.
Mise: Ní hé an t-aon duine leis an mbua áirid sin. Deirtear go bhfuil duine eile sa gceantar -an seachtú buachaill i dteaghlach- leis an mbua freisin.
Duine B: Bhuel, sin seafóideach ar aon chaoi.
Mise: Is cuma liom má chreideann sibh mé nó ná creideann. Leigheas seanbhunaithe atá ann, leigheas a oibríonn.
Agus ní shin an t-aon leigheas traidisiúnta amháin atá ann, d'fhreastail mé ar scoil le cailín atá in ann dónna a leigheas.
Duine A: Conas?
Duine B: Conas?
Mise: Lena teanga.
Duine A: *gáire*
Duine B: *gáire*
Mise: De réir dealraimh, tá sé ag dul suas agus síos go hospidéal Beaumont ó gContae Shligigh cúpla uair gach mhí, toisc go mbíonn íospartaigh dóite ag iarraidh a bua.
Duine B: Lena focain teanga?
Mise: Lena focain teanga!
Mise: Níl sí in ann iarratas a dhiúltú, nó caillfidh sí an bua.
Duine A: Cén fáth gur mhaith léi é a bheith aici?
Mise: Má ghlacann sé le hairgead cailleann sé an bua freisin.
Duine B: Mallacht lofa atá ann, ní bua, ag lí strainséirí mar sin... le do theanga.
Mise: Tá bua eile ann freisin, a bhfuil eolas agam air.
Duine A: Lean ort *Gáire*
Mise: Tá iar-chailín mo dheartháir in ann leontaí a leigheas.
Duine A: Tá sibh go léir craiceáilte i Sligeach, an bhfuil a fhios agat é sin, an bhfuil a fhios agat?
Mise: B'fhéidir!

Duine B: Conas is féidir léi leontaí a leigheas mar sin!!?? An teanga arís an ea? *gáire*
Mise: Ní hea, a láimhe agus paidreacha arís.
Duine A: Paidreacha! paaaa
Mise: Nuair a bhí sí óg thógfadh a hathair ise leis le freastail ar na cluichí peile, ar eagla go mbeadh peileadóir gortaithe.
Dá mbeadh duine gortaithe chuirfeadh sí a láimhe ar an leonadh, agus bheadh mo dhuine togha ina dhiaidh.
Duine B: .....!
Duine A: Focain craiceáilte a Chú, focain craiceáilte.

M2008.06.07

Cúis bhróid domsa go dtagaim agus mo mhuintir as ceantar -Leacan Mhic Fhirbhisigh, Tír Fhiachrach- ina raibh Gaeilge scríofa chomh láidir. Tráth!

An dán thuas (cuid de "Iomaí Gabhlán do Chloinn Chuinn") ón Leabhar Mór Leacain:

Fuair Ó Caomháin na gcolg nglas
Inis Crabhann na sreabh sholas
fearann bláith taobh-sholas mar thonn
Ráth na n-aol-doras álainn
'na phort cónaithe dá chlann
gort as choill-buí a chanaim.

Muc Dubh is a Beartrach bláith
fuair Ó Floinn, is cúis saibhris,
curadh nár tláith le troid
brú bláith na Beartraigh.

Ó hImair, nár chruaidh le cléir
ó Leacan an fhearainn fhóid réidh
fear diongbháilte gach duine
an taoiseach malla barr-bhuidhe.

M2008.06.06

Buíon chróga Ghaeil amuigh sa tSead an bhliain seo ag cosaint na daoine bochta ó Dharfuar, Aois Chríost dhá mhíle is a hocht.
400 Óglaigh cróga den 97 cathlán coisithe agus 50 Fiannóglaigh láidir.
Níl daoine ag magadh nuair a deirtear go bhfuil na Gaeil beagáinín ró-smeartha nó scartha amach, dúradh sna meáin go raibh siad ag déanamh patróil ar cheantar atá de mhéid céanna is atá Cúige Mumhan.
Ach níl siad!
Tá siad ag cosaint "ceantair", atá beagnach, den mhéid céanna is atá Éire í féin.

M2008.06.05

Seanadóir an Daingin Uí Chúise Joseph John "Joe" mac Joe mhic Mike Uí Toole a labhair an mhí seo faoina "satellite televisions"ag muintir na Gaeltachta ach an easpa cláracha Gaeilge le feiceáil orthu.
Bhí Joe cinnte idirdhealú a dhéanamh idir "zealots or fascists" na Gaeilge agus eisean féin mar an t-aon duine ag iarraidh polasaí uile-oileáin a fhorbairt don Ghaeilge!

Ach é sin go léir ráite tá moladh agus meas mór tuillte ag an seanadóir as ucht a chuid oibre ag troid ar son na teangan agus na moltaí teilifíse a chuir sé faoi bhráid an tSeanaid inné.

M2008.06.04

Chuala mé faoin margadh leis an Diabhal roimhe, ach aréir rinne mé margadh le Dia, ós rud é nach bhfuil fonn orm a bheith ag déileáil le cleasaíocht an drochdhuine.
Dúirt mé leis/léi, dá mbuafainn an Lottó anocht -an €14 milliún go léir- go dtabharfainn €4 milliún de do charthanas Éireannach.

Margadh maith sílim, beidh le feiceáil an n-oibríonn sé anocht.
Le cúnamh Dé.

M2008.06.03

Lá dá raibh Oisín mac Fhinn
ar a chaoi in Éirinn úir,
do chonaic chuige sa ród
Taoiseach mór ar a léim lúidh.

Chas ár laoch a chúl ar Bhriain
ceist dhian níor theastaigh uaibh,
fén gConradh sin os a chomhair
ábhar duairc a raibh cruaidh.

Brian
As an mBus a tháinig sé
ag rith a bhéal gan imní,
"Cá seasann tusa mac Fhinn
sa reifreann is tábhachtaí?"

Oisín
"I do chonradh níl mo spéis
is níor léigh mé na sonraí,
a rí na Féinne gan chrá
fág uaim do dhrochcháipéisí."

"'Daonlathaí mé 'Thaoisigh mhóir
fáilte fhuar atá agam,
don bheart seo atá i gcruth
frith-dhaonlathach, ní thagaim."

"Leathbhilliún gan seans gan ghlór
éagóir dá gcrá a bhraithim,
athrú ainm ar bhunreacht
ag imeacht seans mo bhráithre."

Brian
"Feabhas mór atá i gceist
agus leis sin a gheallaim,
beidh againn Eoraip níos fearr
'fear ionraic mé, ní fheallaim."

Oisín
"'Bhriain mhic Ber mhic Chris Uí Chomhain
tusa amháin a thrustaim,
ach ar seo ní mór dhom 'rá
na ráflaí seo ní chreidim."

M2008.06.02

Leas na hÉireann? nó Leas na hEorpa? Vótáil Tá!
Sin í an cheist, agus athróidh ár seasamh todhchaí na hEorpa, na hÉireann agus an Domhain.

M2008.06.01

Seachain an té a bhaineanns úsáid as an nath cainte "bedfellows"

M2008.05.13

Grianghraf glactha díreach sular bhain Briain Ó Comhain an biorán as an ghránáid agus é ag baint sult as cupán tae le ceannaire an LO Éamonn Mac Giolla Mhuire agus Olivia Mitchell ó Fhine gan Gaeilge.

Dúirt an Taoiseach ina dhiaidh an sléachta nach raibh aon aiféala air seachas nach raibh Inda Ceannaí in ann a bheith i láthair toisc go raibh sé i gCorcaigh ag fáil bearradh gruaige nua le haghaidh an fheachtais ar son Conradh Liospóin.

M2008.05.12

Mairg nach fuil 'na dhubhthuata,
cé holc duine 'na thuata,
is dóigh go mbeinn mágcuarda
idir na daoine duairce.

Mairg nach fuil 'na thrudaire
eadraibhse, a dhaoine maithe,
ós iad is fearr chugaibhse,
a dhream gan iúl gan aithne.

Dá bhfaighinn fear mo mhalairte
leis do reicfinn an suairceas;
do-bhéarfainn luach fallainge
idir é 'gus an duairceas

Ós mó cion fear deargchulaith
ná a chion de chionn bheith tréitheach;
trua an chaitheas le healaíon
gan é agam ina éadach

Ós suairc labhartha is bearta gach buairghiúiste
gan uain gan aiste 'na theangan ná suanúchas
mo thrua ar chreanas le ceannaraic cruaphrionta
ó bhuaic mo bheatha nár chaitheas le tuatúlacht

Dáibhí Ó Bruadair

M2008.05.11

Ar nós zombaí ag tíocht as an talamh ina dhiaidh dhó dáileog radaíochta a fháil ó satailít eicínt a thit go tobann go talamh de bharr turgnaimh aisteach ag NASA, tá Comhar, nó beidh Comhar ar na seilfeannaí aríst i mbliana le cúnamh Dé............agus airgid.

M2008.05.10

Is fiú go mór éisteacht leis an bpodchraoladh seo ó Adhmhaidin ar maidin.
Agallamh le Liam Cahill, Comhairleoir Caidrimh Poiblí agus Iar-Oibrí leis an bhFóram Náisiúnta ar an Eoraip.

Dé réir Cahill beidh daoine ag leanúint a bpolaiteoirí ina bhfuil an trust acu orthu ar an gceist seo faoin Aontas agus níl aon ghá leis an eolas go léir á scaipeadh fé láthair, óir, níl aon mhaitheas ann ach go gcuireann sé daoine amú.
Ba chóir go mbeadh an díospóireacht agus an chaint faoin gconradh go léir fágtha ag na polaiteoirí is páirtithe polaitiúla amháin dar leis, tá an iomarca eolais i leith an chonartha ann ina thuairim!

Fágann muintir na tíre seo ceist na hEorpa agus saincheisteanna na hEorpa don "eilte" bheag san atá i ngach tír .i. státseirbhísigh, polaiteoirí agus iriseoirí.
Mar sin, dar leis aríst, go mb'fhearr leis an gcuid is mó den phobal mura gcuireann ceist ar chor ar bith orthu agus go bhfuil "saineolaithe dlí" ag rá nach bhfuil gá le reifreann ar an gceist seo ó thaobh an bunreachta de fiú amháin toisc nach bhfuil na hathruithe sa gconradh seo chomh mór sin go mbeadh gá leis!
Freisin má tá polaiteoirí is maorlathaigh san Eoraip ag breathnú orainn agus má fheiceann siad nach bhfuil mórán suime á taispeáint ag na hÉireannaigh ar cheist na hEorpa agus ag rá leo fhéin ,de bhrí sin, cén fáth go bhfuil muid ag tabhairt airgid dhóibh!?

Tá súil le Dia agam nach bhfuil an ceart go léir aigesean ó thaobh muintir na tíre seo ag leanúint, go dall aineolach, seasamh na bpolaiteoirí ar cheisteannaí móra polaitiúla.

M2008.05.09

Cluiche peile amuigh san aer úr faoi theas na gréine álainn....... nó......... seimineár leadránach ar Bhóthar Chluaidh le Engineers Ireland faoi mhéadrú cliste ón BSL?

Sin í an cheist atá os mo chomhair anois.

M2008.05.08

D’fhógair an tAire um Chumarsáid Éamonn na nGlasach mac Murchadh mhic Cathail mhic Bhriain Uí Riain inné foilsiú an Bhille Craolacháin nua, aois domhain 2008, bille is ea é a chlúdaíonns cúrsaí teilifíse agus cumarsáide.
Cuirfear an bille nua cosc ar mhallachtaí ar na haerthonnta agus ar an teilifíseán araon, i measc rudaí eile.
Cuirfear fíneáil ar aon stáisiún/bealach a bhriseanns na rialacha nua seo.

Ar an toirt is féidir liom smaoineamh ar fhógra teilifíse ar TG4 le haghaidh an Western:

"é a ghringo, níl aoinne anseo tá siad ag breathnú ar an Western ar TG4"
"Buinneach".

Wámó, fíneáil throm, marc dubh, trioblóid.

Agus céard faoi South Park, tá sé críochnaithe anois a mhac lena "Buinneach lofa dearg" "Dúidlín lofa" "Bastairdín lofa". Agus ceard faoin gcarachtar Séamas Ó Catháin ar Ros na Rún?.. is eisean ag baint úsáide as an bhfocal "Friggin" go tric. Bíonn se ag friggáil seo 'gus ag friggáil sin i gcónaí.
Ba chóir go mbeadh deireadh leis sin anois faoin mbille nua is dóigh.
Striapacha, The Running Mate, Seacht srl cláracha ata lán le mallachtaí lofa:
"An bhfuil tú á fhocáil", mar shampla!

Táim go hiomlán cinnte go bhfuil Des Bishop s'againn focáilte i gceart anois ar aon chaoi.
Ní bhfeadfaidh laoch na Gaeilge is nuaí teacht idir 2 mhíle de na stáisiúin/bealaí teilifíse i nDomhnach Broc nó i mBaile na hAbhann go deo aríst ar eagla na heagla!

M2008.05.07

"Vótáil ar son postannaí, vótáil ar son Éirinn, vótáil ar son do thodhchaí"

'Sé sin (a bheag nó a mhór más buan mo dhrochchuimhne) atá scríofa ar an bpóstaer thaobh amuigh de m'árasán le haghaidh an reifrinn seo romhainn.
Agus ní féidir liomsa argóint ina aghaidh, óir, is breá liom an fhíric go bhfuil post buan deas le pá maith agam, is breá liom mo thír freisin, agus ba mhaith liom vóta a chaitheamh ar son mo thodhchaí/airgid is todhchaí mo chlann!

Ach i ndáiríre níor mhaith liom vóta a chaitheamh ar son conartha a laghdaíonn cumhacht mo thíre-se de bharr VTC - Vótáil Tromlaigh Cháilithe.
Nó ar son conartha ina gcailleann muide 50-60 cumhacht crosta.
Nó ar son conartha ina méadaíonn sé míleatú na hEorpa ach an oiread.
Nó ar son conartha ina bhfuil sé beartaithe go mbeadh an AE ag cruthú dlíthe ar chúrsaí tábhachta a bhaineanns le turasóireacht, cultúr, inimirce, seirbhísí poiblí is maoin, i measc a lán lán rudaí eile nach iad.

Má tá an rialtas agus an freasúra ag iarraidh mo vótasa, is ár vótaí, a mhealladh sa reifreann seo ní foláir dóibh fíricí is pointí a úsáid ag taispeáint dúinn go mbeadh muid níos fearr as dá bharr

M2008.05.06

Go raibh maith agat as siopadóireacht ith Debenhams

atá scríofa thar an dorais san ionad siopadóireachta Debenhams i mBleá Cliath.
Bhíodar beagnach cruinn, ar a laghad!

M2008.05.05

Blaisín beag Gaeilge ón Tánaiste nua Máire iníon Chathal Sheáin Uí Chochláinn sa Dáil inné, bheinn fhéin ag súil le níos mó amach anseo:

TD Dinny McGinley: Ba mhaith liom comhghairdeas ó chroí a dhéanamh le mo chomhghleacaí ón dáilcheantar, an Tánaiste, ar a ceapachán. Is onóir mhór di agus do Dhún na nGall go bhfuil post chomh sinsearach sin insan contae againn. Guím gach rath uirthi. Anois, an féidir leí insint dúinn cén uair a bheidh Bille Údarás na Gaeltachta á phlé sa Dáil?

An Tánaiste: An féidir libh fanacht ar feadh bomaite?

TD Michael D. Higgins: Beidh sí ann le píosa fada.

An Tánaiste: Gabhaim buíochas le mo chomhghleacaithe as ucht an méid a bhí le rá acu agus as chomh cairdiúil agus atá siad. Is pribhléid mór dom í go bhfuil mé ag obair le comhghleacaithe mar an Teachta McGinley agus an Teachta McHugh. Bhí an Teachta McHugh ag iarraidh rud éigin uaim ach níl a fhios agam faoi sin ach bhí an Teachta McGinley lán dáiríre. Níl a fhios againn ag an am seo cén uair a bheidh an Bille sin réidh, ach beidh mé ag caint leis an fhoras fá dtaobh de.

Faraor, chonac an seafóid seo freisin roimh na ráitis Gaeilge faoin Champions League agus an spochadh amaideach is seoiníneachas ina dhiaidh

An Tánaiste: As a Liverpool supporter, I will not be in attendance

TD Joe McHugh: I am a Liverpool supporter speaking on behalf of Manchester United supporters.

TD Charles Flanagan: If the former Taoiseach was still in charge, he would be in attendance.

Buíochas le Dia tá an t-amadán sin imithe!

M2008.05.04

Iomaíocht nua do nós*

M2008.05.03

Trí thimpiste, nach beag, sílim go bhfuil saoire curtha in áirithe agam atá lonnaithe in aice le, nó ar thrá ina dtéann daoine ann chun a bheith nocht amuigh faoin aer... Trá nádúraithe...trá nocht!
Mhac go deo!

M2008.05.02

Craoladh an montáis deireanach (buíochas le Dia) de Pharthalán mac Con mhic Ghiolla Dhuibh Uí Eachthairn ar an nuacht an mhí seo, d'éirigh Parthalán as a phost mar Thaoiseach go hoifigiúil inné- an séú lá den cúigiú mhí (6 + 5 = 11)- tar éis aon mhí dhéag den Dáil nua.

M2008.05.02-> (8 + 5) - 2 = 11!

Bertie Ahern = 11 litir!!

M2008.05.01

"Excellency" os comhair na dála,
'gus é ag labhairt,
bualadh bos na bPoncána,
suíochán á thagairt.

Oíche roimhe os comhair béir,
'gus é ar meisce,
aláram dóiteáin go moch aréir,
'gus é traochta.

"Gura míle maith agaí",
'gus é ag críochnú,
ar thóir na Sceiche ina dhia',
'gus iad ag cruinniú.

Na gealltaí a thuganns sé,
dá chairde dílse,
an iarmhairt a chonaic mé,
Daingel Í Chúise.

M2008.04.10

Baineadh corp naofa an Naoimh Padre Pio as an talamh an mhí seo.
Déistineach, sin an t-aon fhocal a thaganns chun cuimhne dhom corp Phadre Pio a fheiceáil tochailte amach as a uaigh le haghaidh cúis éicínt nach dtuigim ar chor ar bith.
Mo sheacht náire ar fhir na hEaglaise aríst.

M2008.04.09

Léirmheasanna scannáin tapaidh na míosa, aois domhain dhá mhíle is a hocht, bliain seo an Tíogair mairbh, ar dheis Dé go raibh a anam saibhir.

In Bruges: 5 as 10. Measartha

The Assination of Jesse James by the Coward Robert Forde: 8 as 10. An-mhaith

The Hoax: 3 as 10. Cac ar fad

Rescue Dawn: 8 as 10. An-mhaith

American Gangster: 6 as 10. Measartha maith

We Own The Night: 6 as 10. Measartha maith

Lions For Lambs: 5 as 10. Measartha

Rendition: 7 as 10. Maith

30 Days of Night: 8 as 10. An-mhaith

M2008.04.08

Is léir go dtagann an fuath áirid seo as an mothúchán nó an aireachtáil mhícheart mhíchóir mhíchuí go mbraitheann Gaeilgeoirí i sochaí na hÉireann (Gaeilgeoirí anaithnid) nach bhfuil ann i ndáiríre, go mbraitheann siad go bhfuil siad "níos Éireannaí" ná an colúnaí i gceist.
Luíonn an fhadhb seo leis an fhadhb shíceolaíoch á fulaingt ag bean Uí Kelly, fadhb an mheoin iarchoilínithe atá ann. Agus tá an t-alt sin thuas ina chás clasaiceach de.

Tá taibhse nó ollphéist (ollphéist gan aghaidh na Gaeilge) cruthaithe ag an gcolúnaí thar na blianta chun a mothúchán a mhíniú di fhéin.
Agus smaoiníonn an bhean bhocht ar an ollphéist uafásach/Gaeilgeoir gan aghaidh anaithnid seo chuile am a mbraitheann sí go bhfuil a hÉireannachas fhéin i gceist nó faoin ionsaí sonraithe .
Sa gcás seo, spreag an chaint is an trácht go léir faoin Ghaeilge le déanaí sna meáin clóite agus ar an teilifís agus an chaint leis an "eminent Irish language literary figure" an mothúchán millteach inár gcolúnaí bocht.
Chuaigh sí a choladh agus ina neamh-chomhfhiosach le linn na hoíche sin bhí sí ag ceistiú a hÉireannachas fhéin, ar maidin, bhí an t-ollphéist uafásach/Gaeilgeoir gan aghaidh anaithnid ina dearg-seineafób ag baint úsáide as an teanga ar nós airm polaitiúil ina haghaidh!
Ní ligeann an Gaeilgeoir gan aghaidh anaithnid s'aici cás nó ceist na teangan a thuiscint ar chor ar bith óir tá sí go hiomlán faoina smacht.

Agus buíochas le Dia! Bhí sí toilteanach a neamh-chomhfhiosach fhéin a fhiosrú beagáinín dhúinne.
Déanann sí cur síos ar an nGaeilgeoir atá ina cloigeannín bocht ag deireadh an ailt!

M'fháthmheas: Craiceáilte.
An leigheas: An leabhar Teach Yourself Irish.

M2008.04.07

Chonaic mé le linn na deireadh seachtaine go raibh lucht na Síne i mBleá Cliath ag baint an-sult go deo as ár ndaonlathas breá lena n-agóid in aghaidh "polaitiú na gcluichí Oilimpeacha in Éirinn agus timpeall an domhain ag na meán cumarsáide".
Faraor, an rud a sheas amach dhomsa faoin agóid pro-Oilimpeach seo -seachas na hamhráin á gcasadh ar son Rialtas na Síne agus an tSín i gcoitinne- ná an fhíric nach raibh ach b'fhéidir dhá nó thrí bhratach Oilimpeacha ann, an chuid eile déanta suas de bhratacha dearga móra na Síne, bhí siad caoga ann.
Chonac freisin an seanadóir David Norris ag breathnú ar chúrsaí thaobh amuigh den GPO, croílár daonlathas na nGael más é do thoil é.
Níl's agam ar thuig na Sínigh Cumannacha an íoróin !

Óir is bolscaireacht chumannach a bhí thaobh thiar d'agóid seo níl aon amhras faoi.
Mar sin nuair a tháinig Síneach óg chugam lasmuigh den Ard-Oifig an Phuist lena bhileog bholscaireachta faoin tSín agus cé chomh hiontach is atá sí ó thaobh cearta daonna de chuir mé an cheist dó, go dalba.
"An é seo an agóid ar son saoirse na Tibéide?"
"Ní hea", ar sé go feargach, "'sé seo agóid in aghaidh polaitiú na gcluichí Oilimpeacha, ní bhaineann cás na Tibéide leis na cluichí" a bhí a aisfhreagra dhomh.
"Más agóid Oilimpeacha frith-pholaitiú atá ann, arsa mé, cén fáth go bhfuil i bhfad Éireann níos mó bratach na Síne le feiceáil?"
Mo lean b'in deireadh lenár gcomhrá.
Níl's agam ar thuig na Sínigh an íoróin leis an agóid frith-pholaitiú agus na bratacha polaitiúla!

Agus b'in an chéad uair a bhraith mé gur chóir do lucht na nOilimpeach a bheith náirithe go bhfuil an tseans agus an ardán seo tugtha do Pháirtí Cumannach na Síne bolscaireacht lofa s'acusan a chuir chun cinn timpeall an domhain.

M2008.04.06

Cúig sheachtaine fágtha de réimeas raiméis Phádraig Pharthaláin Uí Eachthairn agus fuaigh Pádraig Seán Ó hIrighile, iar-Uachtarán na hÉireann, ar slí na fírinne an deireadh seachtaine seo.
Ar dheis Dé go raibh sé agus go bhfaighe sé suaimhneas i measc na nGael uaisle i Neamh.
Gaeilgeoir díograiseach séimh go smior a bhí ann, ach ní chloisfidh nó ní léifidh an ghnáthPhaddy aon ní faoi sin sna meáin.

Ag súil le hóráid cois uaigh Uí Chomhain, Taoiseach le cheapadh, an tseachtain seo ag sochraid Uí Irighile.

M2008.04.05

An Gort 2008

M2008.04.04

Bhíos ag breathnú ar an Oireachtas Report aréir, ní bhreathnaím air de ghnáth, i ndáiríre! ach ós rud é go raibh stair déanta i dTeach Laighean inné cheap mé go mbeadh Oireachtas Report ann chun an scéal go léir a thabhairt dhúinn..faraor ní raibh.
An stair atá i gceist ar ndóigh ná don chéad uair ariamh, deirtear, chuir ceannaire an Fhreasúra ceisteanna i leith ceannaire an Rialtais as Gaeilge.
Níor tharla a leithéid le linn aimsir De Valera fiú amháin.
Mar sin seachas na ceisteannaí oscailte as Gaeilge a chur ar an teilifís cuireadh an comhrá deas suarach idir Joan Bruton agus an Ceann Comhairle ar an scáileán... i measc rudaí eile.

Ansin thall ar TV3 le Vincent Browne agus a chlár Nightly News, rinne an Brownach gach iarracht an plé a threorú i dtreo na Gaeilge ar feadh soicind amháin ar a laghad, molaim a iarracht. Chuir sé an cheist ar Sam Smyth. An seasann Brian Cowen do aon rud ar leith nua agus cén fealsúnacht atá aige? (Ba léir go raibh an Brownach ag tagairt d'óráid Uí Chomhain agus a chaint faoin Ghaeilge agus tírghrá). Ar ndóigh ní raibh a fhios ag Smyth céard a bhí i gceist aige nó b'fhéidir níor mhaith leis an cheist a fhreagairt i gceart mar sin thosaigh sé ag bladaráil faoin chaoi ina mbeidh Cowen ag déanamh gach rud ina shlí fhéin...blá blá blá.
Ina dhiaidh sin cuireann an Brownach ceist ar Fiona Looney (Níl is agam cén fáth sa diabhal go bhfuil an bhean sin air) An raibh iontas uirthi gur chuir an Comhaineach chomh mór béime ar an nGaeilge ina óráid?
Bhí rud eicínt le rá aici gur chóir go mbeadh duine eicínt i bpost sinsearach ag cur béime ar an nGaeilge ós rud é go bhfuil an Ghaeilge is fearr ag Des Bishop in Éirinn anois, ansin, tosaíonn sí ag caint faoin chaoi go bhfuil chuile dhuine ag caint faoin ghrá atá ag Cowen do cheol agus piontaí nó rud eicínt mar sin.
Ach le linn seo go léir bhí sé go hiontach ar fad Sam Smyth a fheiceáil, nuair a cuireadh an cheist ar Looney faoin Ghaeilge thosaigh sé ag gáirí leis fhéin agus d'éirigh sé an-míchompordach ina shuí ar eagla go gcuirfí an cheist chéanna air ina dhiaidh.

Ar aon chaoi theip ar an Brownach an plé a threorú i dtreo na Gaeilge.

M2008.04.03

'Fearr liom dearcadh Uí Chomhain
ná iompar mo dhuine Bertí
gastaire le tuiscint an domhain
sa gcathaoir in áit an Taoisigh.

Ach, leaid nach trua ár gcás
i bpiantaí báis atá an Tíogar
tar éis aon bhliain déag a' fás
beag leasa a bhí an t-íobairt.

Lagtrá nach beag ar leac dorais
ach d'éirigh sé as, an fear is cliste
ár gciste airgid ag dhul in olcas
le droim an Tíogair brúite briste.

M2008.04.02

M2008.04.01

Bhíos ag caint roimhe faoin uimhir 11. Anois feicim go mbeidh, chuile sheans ar aon chaoi, go mbeidh Brian Cowen ina aonú Taoiseach déag in Éirinn ina dhiaidh fógairt an Taoisigh inniu!
Ós rud é go bhfuil aon phláinéid déag idir beag agus mór inár ngrianchóras, bheinn ag súil go mbeadh siad go léir ailínithe ar an lá a thaganns Cowen i gcumhacht.

Sílim go bhfuil chuile phointe a bhí ar mo liosta beagnach déanta anois.

M2008.03.13

Mortlaíocht mhór ar dhaoine faoi gcúram an HSE bliain seo na nGaimbín 2008. Buíochas le Dia níor chuir na hamadáin i gcumhacht fíorainm Gaeilge ar an "HSE", mar a bhíodh an nós le heagrais stáit eile (Bord na Móna, Bórd na gCon, Iarnród Éireann, Met Éireann, RTÉ srl.) nó bheadh an Ghaeilge go neamh-chomhfhiosach bainteach leis an bpraiseach mharfach sin.

Cathasach Ó Snusa, deagánach Muintire Maol Ruanaigh d' éag i n-Ard Charna ar an lá seo i 1243 faoi chúram an HSE a bhí acu ansin, de réir dealraimh! Sin eolas tábhachtach dhuit!

M2008.03.12

"Lá 'le Ilchultúrtha", "Lá 'le Domhanda" nó "Lá 'le Ilchultúrtha is Óil" a bheas ar "Lá 'le Pádraig" amach anseo, ós rud é nach mbaineann an lá nó na paráidí á reáchtáil le haon chultúr Éireannach ar chor ar bith, nó Naomh Pádraig fhéin fiú amháin a thuilleadh !

Ó lá fheile Pádraig is fada a bheas tráchtadh
ar an méid a rinneadh ar Inis Fál,
mo thrua inniu ar an méid a óladh
fir is páistí ólta is ag dhul i bhfiáin.

A Phádraig na Naomh, a ruaig págánach is nathair,
nár mhór an náire dhúinn círéib is racán.
Lá chomh dona leis, lán dí gan chultúir
maistíní Éirinn is a gcíréib ar na bacáin.

M2008.03.11

An ionann Teamhair na Rí agus an Ghaeilge?
Ó thaobh analaí de?

Aineolas, saint, míthuiscint..Aineolas..ar dhúirt mé Aineolas... tá na tréithe céanna á dtaispeáint sa dhá chás ag muintir na hÉireann.
Tá an críochchomhartha ársa cultúrtha á scriosadh agus ag an am céanna beidh na hÉireannaigh ag éirí ólta agus bómánta le linn an deireadh seachtaine. Chun a "gcultúr" a cheiliúradh!

Éire agus Teamhair na Rí s'aici. A ríthe, a filí , a banphrionsaí, a stair. Na rudaí is fearr faoin tír seo. Sin mar a bhí.
Éire inniu... gan chultúr, ólta, hataí uaine móra agus "póg mó hone I'm Oirish".

Má cheap na filí idir 1600 agus 1800 go riabh cúrsaí go dona ó thaobh cultúir is polaitíochta de, bhuel, céard is féidir liom a rá. Ní raibh barúil dá laghad acub cé chomh dona agus ab fhéidir leis a éirí.

M2008.03.10

Bhí "aisling" álainn agam....

Clár grinn a dhearcas féin
ar an tolg is mé go lagbhríoch
an fear grinn, darbh ainm Des
a' teacht chugam ag pleidhcíocht.
a scéalta Gaeilge, a thaithí Gaelach
a dhearcadh gheal a smaointeoireacht
a' maíomh os ard go raibh ag teacht,
a réabhlóid!, Mac an Easpaig.

A scéal ba grinne, a ghlór iasachta
is breá linn an Ghaeilge uaibh,
cara Gaeil a mholfadh na Fianna
Fionn, Oscar agus Diarmuid,
fá súile Gaeil d'fhoghlaim sé go teann
ar nós na hÉireannaigh uilig
is beidh muid i spraoi an fhir ghrinn,
a réabhlóid!, Mac an Easpaig

Na céadta 'tá bródúil dá ghrinn
le géarshearc shámh dá scéal mín
clanna ríthe, maca Míle
na Tíogair Ceiltigh agus gaiscígh,
cúis is gníomh a mhúsclaíonn sé
is fuair sé glaoch amhail Naomh Pádraig
le haisling bhreá ar ais a tháinig sé,
a réabhlóid!, Mac an Easpaig.

A chlár oibre fhéin is maith an scéal
mo mhisneach gur fada buan muid
go bhfuil muid lán ceoil go deo na ndeor
de bharr a chlár lán maithghníomh,
gan bhuairt gan náire, i mbród go mór
teanga ár sinsear ar gach bhéal
na Gaeil láidir aríst is ag ceol go deo,
an réabhlóid ag Mac an Easpaig.

Deasún mac Giolla Poncáin, mhic Ghiolla Íosa, mhic Cainnech, mhic Tuathflaith, mhic Bheraigh, mhic Colóim Coille, mhic Eirc Logha, mhic Laoghaire, mhic Neill Naoighiallaigh Mac Giolla Easpaig
Laoch na Gaeilge is nuaí aois dhomhain 2008.

M2008.03.9

"We apologise for loss of subtitles"

Na focail Béarla is binne agus is milse le léamh ar TG4 gan aon agó, aois domhain, bliain seo na nGaimbín, dhá mhíle is a hocht.

M2008.03.8

"Tabhair dom do dhaoine tuirseacha, bochta agus do shluaite ag lorg saoirse" (Na céadta inimircigh ag iarraidh bia agus dídean de bharr tobthitim sa ngeilleagar)

Sin thuas, a bheag nó a mhór, atá scríofa ar an Dealbh Saoirse i Nua Eabhrac. Cuimhním air ag breathnú dom ar na haghaidheanna ar na sráideanna agus timpeall na tíre seo, an t-athrú ollmhór sa daonra. Ba bhreá leis an tír seo a bheith ina Meiriceá beag nó Nua Eabhrac beag ar a laghad!
Ba bhreá leo é sin, agus b'fhéidir go bhfuil sé bainte amach acub fé dheireadh?

Thit an tóin as an ngeilleagar mar a tuaradh go forleathan is go minic, geilleagar a bhí bunaithe ar bhoilgeog bhréaga, an bhoilgeog tithíochta. Boilgeog a bhí spreagtha ag lucht an airgid. Inimirce neamhrialaithe ar scála dochreidte a bhí ag teastáil uathub chun brabús a shaothrú, a leithéid d'inimirce nach raibh feicthe ó dheireadh an dara chogadh domhanda, deirtear. Breosla a bhí ann, breosla daonna, breosla chun an saint s'acu agus saint s'againne a cheansú.
Agus anois is iad na chéad íobairtí ar altóir an Tíogair Cheiltigh!

Fáilte "Éireannaigh Nua"
mór an trua bhur gcás dom,
breosla don thine saibhir
na daibhre is na donáin.

M2008.03.7

Ar shuíomh an Indo tá cartún faoi scrúdú cainte curtha le chéile, ach seo a leanas atá scríofa:

Agallóir: Cád (sic) ís (sic) ainm dúit (sic)?

Mac Léinn: EEEEEEH?.....is maith liom an leithreas máis (sic) é do hol (sic) é!

Agallóir: Cá bhfuil tú ina gconaí (sic agus cad sa deabhal "ina gconaí")?

Mac Léinn: Tá an speir (sic) gorm!

Níl aon iontas orm go bhfuil mearbhall ar an mbuachaill bocht sa gcartún!
Arbh as tír i gcéin an t-agallóir b'fhéidir? "Cád ís ainm dúit?"!
Nach raibh lucht an Indo in ann ceistín amháin a chuir ar Sharon álainn sula gcuireadh an cartún sin le chéile?

M2008.03.6

Tigh na nGealt, bliain ar an bhfód.
Grianghraf thuas den Conchobhair Bán mac Tadhg Buí mhic Cathail Rua-leath bán Uí Mhaoldomhnaigh lán-bhán. Gealt áitiúil fíorGhaelach fíorGhealtach as an Ghaeltacht fíorGhealtach ag canadh Breithlá Sona Dhuit do Thigh na nGealt, -suíomh idirlíon gealtach- amuigh faoi tuath inniu.

M2008.03.5

Is fada uait 'Thír Fhiachrach Fhéil
a gcluineadh ionat aon ní binn,
caint na nGael is binn ó mbéal
in áit Béarla borb míbhinn.

Ó gcnoc an aoibhnis - Sliabh Ghamh
rith an ghabhair is scéal na Féinne;
maigh na Muaidhe, bun Shliabh Dhamh
thiar i dtír na ngort séimhe.

Leacan maol gan chrann gan chnoc
páirc fhairsing, cnocán aonar;
Muc Dhubh álainn aoibhinn chaomh
an gleann caoin mo sheacht sinsear.

Cnoc na bPréachán, fána shéimh
ceantar préimhe, Ceathrú fhial;
síorbhagairt ó lucht tógála
beag sólás ó thithe saoire.

(Dán ag baint úsáide as na seacht siolla)

M2008.03.4

Is beag beann ar an saothar
nó focail ag na Fianna,
gan bheart de réir briathair
'siad saighdiúirí cinniúna.

Ní sheasfadh a leithéidí
gan fhreasúra is laige,
sin baicle Eanna Cennaí
is Páirtí a'Lucht Oibre.

Seasamh buan níos láidre
in ainneoin na mbacach,
suas pointe is síos pointe
is beag bídeach a gcasacht.

Fear airgid Dhroim Conra
printíseach is a mháistir,
Is beag díomá atá ort-sa
dream Mhanchain is d'aistir.

Le smideadh donn deas oraí
clúdach donn is airgead,
ach fós mealladh na vótaí
le dallamullóg is cairéad.

(Dán ag baint úsáide as na seacht siolla)

M2008.03.3

Chuir Fine Gael fáilte croíúil roimh na hÉireannaigh-Nua, ach bhí fáilte fhuar roimh na sean-Éireannaigh mar a bheifí ag súil ó bpáirtí dá leithéid.

M2008.03.2

Ní mór do bhainistíocht TG4 níos mó ama a thabhairt don chlár 7lá, ní bhíonn ach leathuair a chloig ag Páidí bocht, nó Harry Magee mar a bhí le déanaí, chun chuile ghné ó gcúrsaí polaitíochta na tíre don tseachtain sin a plé, leathuair a chloig! Dheabhail. Uaireanta bíonn cuma rása ar an gclár ina bhfuil sé mar sprioc ag an láithreoir an méid is mó a rá in am an-bheag:

Páidí: Fáilte go dtí Seacht Lá an tseachtain seo, anocht sa stiúideo linn tá Rónán Mac Con Iomaire iriseoir le TG4 agus Muireann Ní Eadhra iriseoir le Raidió na Gaeltachta. Ar dtús a Rónáin. Bhí an Taoiseach faoi bhrú inniu sa Dáil?

Rónán: Bhí cinnte, bhí an freasúra ag dhul ar an ions.....

Páidí: Mo leithscéal a Rónáin caithfidh mé thú a stopadh ansin ar feadh soicind amháin mar tá Frank Fathy ó Fianna Fáil agus Fergus O'Dowd Fine Gael againn ar an líne ó stiúideo na Dála i mBleá Cliath......Frank.. An bhfuil sé in am don Taoiseach éirí as oifig?

Frank: Ní shílim go bhfuil ar chor ar bith, níl aon rud as an ord déanta ag an Taoiseach agus tá tacaíocht an pháirt.....

Páidí: Mo leithscéal Frank,... ach, caithfidh mé thú a stopadh ansin tá briseadh fógraíochta againn, cuimhnígí go bhfuil sibh in ann téacs a sheoladh chuig ár n-uimhir téacs ag 51677 le bhur dtuairimí fhéin.
Feicfidh mé sibh i ndiaidh an bhriseadh fógraíochta seo.

agus 7rl le 7Lá...

M2008.03.1

D'éirigh sé suimiúil sa stiúideo le Máirtín Tom Sheáinín le déanaí mar seachas an ghnáthchaint a bhíos idir fear an ghutha binne agus an tsean-aoi caite bhí comhrá aige idir é fhéin is striapach as Conamara, sea fíorstriapach, agus sílim go raibh sí ar na ribí le linn na hagallaimh freisin. Chaith sí "a saol oibre" thall i Sasana "ar an game" de réir dealraimh!
Ba fhiú amháin éisteacht leis an gcomhrá le haghaidh na cainte faoin "fear an airgid nó an pimp" ó Máirtín Tom Sheáinín!
Déarfainn anois go bhfuil agallamh curtha ar chuile dhuine atá i ngiorracht scread asail don stiúideo.

M2008.02.6

Easpa iasc sna haibhneacha is an fharraige i mbliana, agus go haisteach thosaigh iasc sa tSionainn ag athrú an gnéas s'acu, mar gheall ar an iomarca éastraigine san uisce tá na hiasc fireannaigh ag athrú go iasc baineannaigh!
Tá úsáid an phiollaire fhrithghiniúnaigh ana-fhorleathan sa tír agus tá sé ag cruthú go leor éastraigine san uisce atá ag athrú na n-iasc go dtí an gnéas is aille.

M2008.02.5

Fé dheireadh tháinig Giovanni mac Tómais, mhic Mhathghamhna, mhic Óig Mhig Uidhir de Trapattoní i gcomharbacht ar Steven, mac Giolla Íosa Ruaidh, mhic Cathaoir de Standún le haghaidh foireann na nGael.
Bhain Steve clú agus cáil amach dósan fhéin mar amadán ceart, ach bhí na meáin míthrócaireach air, ós rud é go raibh sé air bheith ag obair le roinnt de na himreoirí is measa a bhí ar an bhfoireann sacair ariamh.
Imreoirí gan bhród is gan ghrá don gheansaí uaine, nó an tír nach bhfuil mórán baint acub léi.
De réir dealraimh tá an Ghaeilge ag an Iodálach ilteangach freisin.

M2008.02.4

Ná déan dearmad a Ghaeil
go bhfuil cumhacht i do bhéal,
neamhshuim an rud is dona
in aghaidh lucht an Chonartha.

Chlanna nGael is mór an dua
'tháinic chugaí a leasuithe chrua,
le téacs dothuigthe is doléite
creidtear go mbeidh bhur mbarúil cloíte.

Ná glac le caint nó bagairt folamh
díriú an intinn cosúil leis an ollamh
ar an gceist 'tá os ár gcomhair amach,
óir, ní bheidh reifreann eile a'inn go brách.

Cumhacht sa bhreis do lucht an mhaorlathais
post buan deas dár dTaoiseach mallaithe,
Beag beann ar mhíleatú ná an easpa daonlathais
'bhfuil prionsabail na poblachta caillte?

M2008.02.3

Seo litir mhaith ar an gconradh nua
Feictear don scríbhneoir seo go mbíonn níos mó bunúis leis na hargóintí ar an taobh Níl maidir le cumhachtaí breise don Choimisiún Eorpach, agus go ginearálta in aghaidh an chonartha fhéin seachas an chaint fholamh is na bagairtí rialta ó Lucht Fhianna Fáil is Fhine Gael ar an gceist.
"Beidh an tAontas ina praiseach mura vótálann muid Tá". "An dtaitníonn airgead leat, vótáil Tá" "vótáil Tá ar son airgid", "Vótáil ar son bhur gcuid airgid" "Geilleagar, geilleagar, airgead, airgead, ceap magaidh. "
Is dóigh liom go n-oibríonn a leithéid de chaint, nár bhuaigh siad an t-olltoghchán i ngeall ar an imní a bhí ag daoine faoina gcuid!
Chuile sheans go n-oibreodh a leithéid aríst.
Braithim míchompordach leis an ráiteas seo ónár gcara san Eoraip, Dick Roche, agus an chaoi a raibh an droim láimhe tugtha don Bhunreacht, go daonlathach, cheana féin.

"The Irish Government are very satisfied with the substance of the Reform Treaty. It is essentially the same as the EU constitution which was agreed under the Irish Presidency in 2004."

Agus ansin beagnach san abairt chéanna !

"It will improve the way the Union does its business, provide for greater democracy and transparency,

M2008.02.2

Deireadh Ré


Cad a dhéanfaimid feasta gan Lá Nua?
Tá nuachtáin laethúil na Gaeilge ar lár;
ní bheidh trácht ar Ghaeilge ná ar chiste
is ní bhainfear an tAcht amach go brách.
An foilseachán úd a mbreathnaíodh na Gaeil ann
fuair gradam is meidhir thar nuachtáin,
bhíodh colúnaí gaelacha i mbun pinn ann
is na díospóireachtaí binne á reáchtáil.

Ní léifear focail Cummings a thuilleadh ann,
ná súil siar na seachtaine níos mó,
ná fiú na n-eagarfhocail fiúntacha
thabharfadh misneach agus treoir.
Níl focail binne milis Uí Mhuineachán ann
le hamharc an lae a dhul uainn,
ná an tUasal Mac Giolla Choill i mbarr a réime,
ós é a chuirfeadh an saol chun suain.

Tá brón ag titim ar chroíthe ann
ná glanann le gréin ná lá,
tá smúit ag titim ón Fhoras ann
is a gcuid airgid go léir ag trá.
Níl leathanach, níl dúch, níl síntiús ann,
ach drochfhiach is an blagadán.
nuachtán laethúil gan pháipéar ann,
is PDFanna as seo amach ina áit.

Anois mar bharr ar gach míghreann,
chuaigh prionsa na hirisí go tóin poill,
thíos le coirp dóibh siúd a tháinic romhainn
ní bheidh sé i bhfad go mbeidh Lá ar an mbarr.
Anois tá An Scéaltacht á caoineadh,
ní bhfaigheadh airgead buí nó bán;
is ní leanfadh nuachtán na ndaoine,
ach uaigneas, an chartlann.

Impím ar Fhirdia is ar an bhForas
go dtuga siad an 100,000 atá uainn
go mbeidh ailt fada ag gabháil timpeall,
léirmheasanna ceoil is ealaíon;
go dtógtar an teanga seo ár sinsear,
Gaeilge bhreá arís go hard,
is go brách nó go dtiocfaidh an díle
ná feictear í arís ar lár.

M2008.02.1

An mbeidh sé de nós go deo ag Seán Bán Breathnach a bheith ag caint faoina thréimhse ar Your a Star chuile am a bhíonns an tseans aige ar an teilifís nó ar an raidió?
"Ó geallaim daoibh nach mbeidh aon rince nó canadh uaim an uair seo" arsa an réalta mhór le rá ar Seó Spórt ar TG4 Dé hAoine....agus aríst ar raidió na Gaeltachta agus eisean ag fógairt buaiteoirí Glór na nGael i mbliana. Dheabhail a mhac!
Agus ar an ábhar sin, duaiseannaí Ghlór na nGael, nach eiseamláir mhaith dhúinn go léir eachtraí mhuintir Cluainín Uí Ruairc (Glór Chluainín) ar céard is féidir a bhaint amach ó thaobh na Gaeilge de má dhéantar iarrachtaíní fhánacha.
Taispeánadh do chuile Gaeil cad iad na féidearthachtaí atá ann ó thaobh ealaíne, drámaíochta is scolaíochta as Gaeilge de i gceantair nó sráidbhailte beaga.

M2008.01.11

Taibhsí Gaelacha ón t-am atá thart in Éirinn, buíochas le Lucht Lá Nua

Is deacair na mothúcháin a mhothaítear a mhíniú, ag éisteacht dhom leis na seandaoine seo ag inseacht a gcuid scéalta is amhráin.
Brón agus gliondar i mo chroí istigh ag an am céanna, an chaoi a raibh agus a ba chóir dó a bheith.

Brigid Mhic Fhíobhuí
An Choraidh, Condae Shligigh

Tomás Mag Sheanlaoich, Cluain Mál, Loch Glinne, Condae Ros Comáin.

Mac Rí Chonnachta

“Sláinte na háille is gile ná an ghrian, ní fhágfaidh mé seo go n-insí mé scéal.”
Mac Rí Chonnachta chuaigh sé amach lá amháin ag fiach, agus casadh sean-fhear dhó.
Bheannaigh siad dhá chéile.
“An mbeidh cluiche cártaí agat, Mac Rí Chonnachta?”
“Is cuma liom,” arsa Mac Rí Chonnachta.
Shuí siad síos. Chuir Mac Rí Chonnachta an chéad chluiche air.
“Cad-éard....cad-éard an geall?”
“Go gcaithfidh tú cloigeann gabhair a chur ar mo mháthair go gceann míosa.”
Ar maidin, casadh dhó arís é.
“Ar chonaic tú sin,” arsa an sean-fhear.
“Chonaiceas, agus tá stró ar mo chroí, mar bhí sí ina droch-cheann dom.”
Bhuel, lá arna mhárach, chuaigh sé amach arís agus casadh dhó é.
“Ar chonaic tú sin?” ar seisean. “Chonaiceas.”
“An mbeidh cluiche cártaí eile agat?”
“Is cuma liom.”
Ghnóthaigh Mac Rí Chonnachta é.
“Cad-éard an geall?”
“Go gcaithfidh tú an chathair is breaghachta (breátha) a chonacthas ariamh a bheith ar aghaidh chathair m’athar ar maidin agus an bhean a bheas pósta agam a bheith istigh ann romham.”
Bhuel lá arna mhárach, chuaigh sé amach arís.
“Ar chonaic tú sin?” arsa an sean-fhear.
“Chonaiceas, ach ba chóir dhuit a fhágáil ansin.”
“Níor rinne tú sin, níor chuir tú sin in san margadh,” arsa an tsean-fhear.
An tríú maidin, chuaigh sé amach, agus casadh an seanfhéar dó.
“Ar chonaic tú sin.”
“Chonaiceas,” ar seisean, “ach ba chóir dhuit a fhágáil ansin.”
“Níor choinnigh tú sin in san margadh,” ar seisean.
Bhuel, chaith, chuir an sean-fhear an cluiche air.
“Cad-éard an geall,” arsa Mac Rí Chonnachta.
“Go gcaithfidh tú m’áit-sa a fhágáil amach, agus bhéarfaidh mé lá agus bliain duit lena fháil amach.”
“Céard d’ainm agus do shloinneadh?”
“Mise Rí na hOíche ins na gleannta uaigneacha, agus bhéarfaidh mé lá agus bliain duit lena fháil amach.”
Thóraigh sé roimhe agus ina dhiaidh.
Chuir sé tuairisc gach uile áit.
Níor fhéad sé a fháil ná tuairisc air gur tháinig sé an áit a raibh Fián Mór agus bhí bua aige ar chuile shórt in sa domhain mhór.
“Bhuel, níor, má tá sé faoi thalamh ná os cionn talún,” arsa an Fian Mór, gheobhaidh mise amach é.
Thug sé amach ar chnoc é agus chuir sé fídeog ina bhéal agus shéid sé an fídeog, agus tháinig éanachaí an tsaoil thart orthu, agus d’fhiafraigh sé dhíofa an raibh fios acu, ceachtar acu fios acu ar aon áit a raibh Rí na hOíche ins na gleannta uaigneacha ina chónaí. Ní raibh fhios ag ceachtar acu cén áit a raibh sé.
“Fan,” ar seisean, “níor chonaic mé an t-iolar ag teacht go fóill.”
“Chonaic sé é ag teacht.
“Cén áit a raibh tú,” arsa an Fian Mór.


Deas le chloisteáil, ach ní thuigim a thrácht ar chor ar bith!

M2008.01.10

Buadh cás cúirte san Ard-Chúirt a chinnteodh go mbeidh teanga na nGael ar bhoscaí tobac amach anseo. Throid an stát in aghaidh an cháis go dtí an deireadh, measfaí chun lucht toitíní a chosaint, óir ní luíonn a seasamh le ciall ar bith.

Rabhaidh tobac ón Aontas Eorpach

M2008.01.9

Fill Arís

Fág Gleann na nGealt thoir,
Is a bhfuil d'aois seo ár dTiarna i d'fhuil,
Dún d'intinn ar ar tharla
Ó buaileadh Cath Chionn tSáile,
Is ón uair go bhfuil an t-ualach trom
Ia an bóthar fada, bain ded mheabhair
Srathar shibhialtach an Bhéarla,
Shelly, Keats is Shakespeare:
Fill arís ar do chuid,
Nigh d'intinn is nigh
Do theanga a chuaigh ceangailte i gcomhréiribh
'Bhí bunoscaionn le d'éirim:
Dein d'fhaoistin is dein
Síocháin led ghiniúin féinig
Is led thigh-se féin is ná tréig iad,
Ní dual do neach a thigh ná a threabh a thréigean.
Téir faobhar na faille siar tráthnóna gréine go Corca Dhuibhne,
Is chífir thiar ag bun na spéire ag ráthaíocht ann
An Uimhir Dhé, is an Modh Foshuiteach,
Is an tuiseal gairmeach ar bhéalaibh daoine:
Sin é do dhoras,
Dún Chaoin fé sholas an tráthnóna,
Buail is osclófar
D'intinn féin is do chló ceart.

Seán Ó Ríordáin

Is beag an tuairim a bhí agam faoi Seán Ó Ríordáin file -a chum an dán thuas- go dtí aréir, nuair a tháinic an file dár linne fhéin Louis De Paor ar an teilifís i gclár suimúil, tochtmhar dá chuid ar thóir an Ríordánach fhéin.
Ba shuimiúil an chaoi ar chaith Ó Ríordáin a shaol, idir an file gaelach, fear na Gaeilge is na bhfocal agus an Mr O'Riordan den oifig, Jackie Riordan. Nó an fear grinn fiú amháin.
Ar bhealach amháin nó ar bhealach eile sílim gurb fhéidir le chuile dhuine iad féin a bhreathnú sa bpictiúr áirid sin, an chodarsnacht ina maireann chuile chainteoir Gaeilge inti.

Mo léan géar, ach is féidir liomsa ar aon chaoi.

M2008.01.8

An bhliain dheireanach de réimeas Phádraig Pharthaláin Uí Eachthairn. Taoiseach do Ghael is Gall is sean-Gall is sean-Gael is nua-Gael is nua Gall-Gael.
Ike mac Con Chonnacht, mhic Bhriain, mhic Pilip, mhic Thomáis Turner , iar-fhear chéile Tina Turner a d'éag. De bharr cócaon.
Taispeánadh Ike mar fhear aibhéiseach foréigneach sa scannán What's Love Got to Do with It, scannán bunaithe ar shaol Tina, a iar-bhean chéile. Sa scannán sin bhí an sár-aisteoir Laurence John Fishburne III ag déanamh páirt Ike, ach go brónach ní bhfuair Laurence oscar ariamh le haghaidh a thaispeántais ar an scáileán airgid, cosúil lena chomhoibrí ón scannán Five Fingers Colm mac Maghnais, mhic Aodha Óige, mhic Aodha Ruaidh, mhic Neill Ghairbh Uí Maonaigh agus a scannán nua Kings/Ríthe a chaill amach as aon ainmniúchán do na Oscars i mbliana seo na nGaimbíní.