Le críochnú go fóill. Obair idir lámha is ea é mar a déarfá !
Bhíos ag iarraidh an caighdeán a chur ar an dán (dinnseanchas) mar a leanas:
ós rud é go bhfuil an ceantar stairiúil timpeall Teamhair á scriosadh le haghaidh mótarbhealach nua, mo sheacht náire go deo orthu siúd á dhéanamh.
Teamhair togha na tulach,
faoi Éire na bhforbacha,
ard-chaithir Cormaic mhic Airt,
mhic Choinn chéad-chathaigh chomhnirt.
Cormac, ba bhuan a mhaith;
ba shaoi, ba fhile, ba fhlaith;
ba fhear-bhreitheamh na Féinne,
ba chara, ba chomhchéile.
Cormac, den chaoga cath,
a scrios Saltair Teamhrach;
insa tSaltair sin atá
ár ndeich scoth seanchasa.
Is í sa tSaltair sin 'deireann
seacht n-aird-rí 'bhí in Éirinn,
cúig Rí na Cúige 'deirtí,
Rí na hÉireann is Airí.
Is inti atá do gach leath
ina ndlí gach rí cúige;
ina ndlí rí Teamhrach thoir
do rí gach Cúige cheolmhar.
Cóiméad comhghaolú cách,
gach rí le chéile dá ráth;
críocha gach chúige fé chruach
ó bhun go lán-thuaithe.
Tríocha tuaithe le faighte
i dtuaithe gach cúige;
i ngach chúige díobh atá
seacht príomh-fhiche príomh-daingne.
Bhí fhios ag Cormac, ba rí;
dhein lá cuairt hÉireann fé thrí;
thug giall gach mhúir amuigh,
go dtaispeánfaidh i Teamhraigh.
Duma na nGiall, glaine glac,
do na gialla thug Cormac;
do Chormac tugadh sa tigh
gach iontas atá i Teamhraig.
Thaispeáin d'Fhergus mar tá
áit a bhfuil Cros Feargusa;
Fán na Carbad coigríche
eatarthu is na Cluain Fearta.
Cluain Fearta ina maraítí ainnire,
Cluain Fearta na gcom-chaingne,
trí Ráth Grainde aniar aníos,
táid gan eachra an dís.
Ó Ráth Grainde siar sa ngleann
atá seascann Teamhrach teann;
atá trí seascann aniar
Ráth Nessa, Ráth Chonchobhair.
Córas Cinn Chonchulainn chruaidh
ó Ráth Chonchobhair siar ó thuaidh;
tomhas a sciath faoina chomhbhráid
is iontach agus iomadúil.
Uaigh Mail agus Midna
i dTeamhair fós óna mbás;
atá a n-uaigh is a leac,
dáigh an chinn sin atá breac.
Féach anois fós Long na Laoch
'tugadh pálás Barc Ban baoth;
Teach na bhFiann, níorbh long lag,
le ceithre dorais déag.
Droim na mBan tar éis a mbrath
foirgneamh crua uachtarach;
Dall is Dorcha ó dheas,
iad cromtha trí chomhdheas.
Dall theas-thiar Dorcha brónach;
ba díobh Duma Dall-Bodhra;
mharaigh cách díobh a chéile
as comhraic a n-almsan.
Tháinig an t-abhac, trua dó,
a tháinig sé eatarthu,
do mharaigh siad an t-abhac
faoi a gcosa crín-amharc.
Ó leac an abhaic sin siar
Mael, Bloc, Bluicne, borb a gciall,
orthu atá na trí clocha
do chaith Mál mór-Macha.
Múr cleithe na trí cogar
idir long an laoch-thobar;
Lia na bhFiann ón slí anoir
thall i gcoinne Ráth Sionaid.
Ráth an Sionaid, sona buadh,
trí Fál na Teamhrach aduaidh;
ón rath siar i dtaobh na leice
sa teach ó éalaigh Beníate.
Sionad Phádraic ar rath ráin,
sionad Brendan is Ruadháin,
sionad Adhamhnáin i ndiaidh,
ag eascaine Irgalaig.
Trí Rath Rí aníos, ní gó,
Leac Con, Leac Cethen, Cnoc Bó,
atá freisin rath anoir
Leac Maine mhic Munremair.
Maireann trí Rath Rí aneas
Ráth Loegairí na gcleas,
is a Leac faoi lár a lios,
fírén Fiadat do d forbris.
Féach Teach Mairise méin,
ar príomh áille 'hÉireann,
ard aniar is ard aduaidh,
íseal uaidh siar, ba shár-bhúaidh.
Is ann do shuí-se
sa teach ar bhrú Nemnaige;
an teach-sin thar Mí amach
a scaipthe tithe Teamhrach.
Ó Teamhair atá Teamhair Bréag,
Múr Tea mná mhic Míleadh,
Nemnach uaidh siar, sruth faoi ghleann,
fonn 'chuir Cormac cead-mhuileann.
Ciarnait cumhal Cormaic cóir
mór cét nobiathad a bróin;
deich mic lé gach lái do bleith,
nírb opair duine denmeich.
Do tharraing chuici an rí rán
ina a tig a haonarán;
gur stoirccestar faoi chleith;
iarsin forémid do bleith.
Iarsin do sairchis Ó Cuinn,
thug sár mhuilinn tar mór-thoinn;
cead-mhuileann Cormaic mhic Airt
ba chabhair é do Chiarnait.
Cabrach Cormaic i Rath Rí;
ó Ráth Rí siar, tá sé fhíor,
atá in tobar tuirme clann,
a thugtar na trí hainm.
Liaig Dáil Duibh Duirb, Tuath Linne,
agus Tipra Bó Finne,
trí hainm dia sloind amach,
do shílad tobar Teamhrach.
Tobar eile, adbal tres,
a Theamhraigh shiles siar ó dheas;
Lao a ainm, cé co dín bó;
Cistin Chormaic faoina bhrú.
Bruindid a Teamhraig aduaidh
Adlaic Diadlaic an tslúaigh,
dhá thobar fo dechair de
síos go Carn na Macraí.
Idir dá Charn na nGiollaí
Deisel Teamhrach ó dheas Crinnaí;
fót go rath ria ndul ar cel,
a sóitís dáine deiseal.
Aduaidh freisin tulaigh truimm
Ráth Cholmáin sa Dhomnain donn;
Leac Caelchon faoi charn cloch,
siar ó thuaidh ó Luing Ban Teamhrach.
Caelchú mac Loairn mhic Ruaidh
mhic Cormaic Cais, cara buaidh,
príomh-giall fir Mumhain amach,
uait a tháinig Ruis Teamhrach.
Teach Teamhrach imatá an raith,
asa tardad dliged cách,
maireann fós míad dia samlaib
ag ríon ag rí-domhain.
Rí agus ollamh filed,
súi, brugaid, bertís dliged,
lepta ná loiscet lochit,
láraig ocus lón-chrochit.
Liaig is dálem, goba gúr,
reachtaire, randaire rún,
máil na cethra dóib uile
i tig ind rí barr-buí.
Rindaide, ráthbuige réil,
scíathaire, is fianaide féig,
i tig ríg noibdís corn,
ba hé a ndliged díles dorn.
Drúth, fidchellach, fuirseóir fáen,
cuislendach, clesamnach cláen,
colpa a cuit feóla iar fír,
in tan tigdís i tech ríg.
Rigthech cuit senmaire sáir,
cuisleóir is cerd immaroen;
cornaire, bonnaire ar bríg,
déde domeiltis midmír.
Muiridin do Mál Midi,
cairemain is cirmairi,
dliged don droing threbair thréin,
íchtar remur in tshlinnéin.
Dromanna dronna in cech threib
do drúithib, do doirseóirib;
uruscla ingen cen ach
iar n-indrum tige Teamhrach.
Colum Cille, 'chreid brait,
do bhris an cath ar Dhiarmaid;
ag dul dó tar muir amach
do ghéilleadar túir Teamhrach.
Creideamh Críost, a chéas i gcroí,
do chuir gach neart ar neamhní;
ar bhrón na ndaoine Dé ina thigh
níor thug tearmann do Theamhraigh.
No comments:
Post a Comment