M2010.08.13

Ar an lá seo in 1963 thug Máirtín Liútair Óg Ó Cionga a óráid mhór chlúiteach "Tá brionglóid agam" le linn mórshiúil ar son cearta sibhialta agus an ceart le hobair.
Is iomaí uair ó shin a bhaintear úsáid as roinnt des na focail chun spiorad agus fuinneamh éigin na gluaiseachta sin a athghabháil ar ais arís.
Mar atá a fhios againn go maith bhí sé mar sprioc aige cothromaíocht pholaitíochta a bhaint amach don fhear gorm sna stáit. Agus is chuige sin a bhí sé nuair a thug sé an óráid mór le rá.

Ach sna blianta i ndiaidh sin, agus de réir a chéile mar is dual do mhachnamh, rith sé leis nach mbeadh sé maith a dhóthain cothromaíocht pholaitíochta amháin a bhaint amach dá mhuintir!
Cad is fiú an chothromaíocht sin ar a aonar nuair atá neamhionannas eacnamaíochta is sóisialta lonnaithe go daingean dobhogtha dochloíte i gcroílár an chórais eacnamaíochta?

D'fhorbair sé smaointí ar an ábhar de choimhlint aicme sna blianta beaga roimh a dhúnmharú i '68.
I 1966, in óráid a thug sé i dtacaíocht do bhailitheoirí bruscar a bhí ar stailc mhaígh sé "nach féidir réiteach a fháil ar fhadhbanna eacnamaíochta an fhir ghoirm gan plé a dhéanamh faoi na billiúin dollar". Bhí saghas áirithe drogall air é a admháil ach lean sé leis: "tá muid ag snámh in uisce contúirteach, óir is éard atá á rá agam ná tá rud éigin cearr....le caipitleachas."

Is annamh a chloistear daoine ag caint faoina óráid chlúiteach "Tá rud éigin cearr, le caipitleachas"! Cén fáth sin?

Nílim ag maíomh gur sóisialach amach is amach a bhí ann ag an am ach an oiread.
8 mbliana roimhe bhí sé go láidir in aghaidh cumannachais de bharr a easpa measa ar chreideamh, agus b'fhéidir de bharr a aicme bhuirgéiseach féin.
Ach spreag cumannachas saolta é an córas agus an idé-eolaíocht ina mhair sé a cheistiú agus smaointí a fhorbairt ina leith.
Mar shampla san óráid chéanna luaite thuas, in '66, dúirt sé: "Caithfear dáileadh saibhris níos fearr a bheith ann, agus ba chóir do Mheiriceá bogadh i dtreo daonlathas sóisialach".

Dhá bhliain níos déanaí ina dhiaidh sin 1968, i mbliain a bháis, dúirt sé in óráid eile gur chóir go mbeadh "athdháileadh radacach de chumhacht eacnamaíochta" ann.
Ní bheadh an Conghaileach nó an Lorcánach in ann é a rá níos fearr, agus is léir cén treo a raibh sé ag dul ina chuid smaointeoireachta ar an cheist!

Cén brionglóid a bheadh aige inniu?

M2010.08.12

Mura bhfuil tú ag cur ama amú ag breathnú ar an mbosca amadáin anocht mholfainn an leacht thíos ó Noam Chomsky sa Collège de France le déanaí.

Tugtar míniúchán ar an leacht mar chíoradh ar bhoilgeog 2008, daonlathas agus nua-liobrálachas/corparáideachas .i. an córas eacnamaíochta/airgeadais ó dhearcadh Meiriceánach.
Blasta!



Agus mura bhfuil do sháith agat i ndiaidh sin a léitheoir ocrach is féidir do chuid ama a mheilt ag foghlaim faoin naimhdeas bunúsach a mhaireann idir tusa féin agus an caipitlí a dhúshaothraíonn tú chun brabús a bhaint amach as do chuid oibre.



Gan amhras beidh roinnt saothar ort iad go léir a thuiscint go beacht go háirithe má tá focail nua á gcloisteáil agat don chéad uair. I ndáiríre le leachtanna mar seo bíonn gá a dhul ar ais agus iad a bhreathnú níos mó ná uair amháin, sa chaoi chéanna a théitear siar ar do chuid nótaí i gcoláiste chun rud éigin a fhoghlaim i gceart agus go cruinn.
Ach ar nós aon rud arbh fhiú a fhoghlaim bíonn saothar áirithe ag baint leis.

M2010.08.11

In aiste dá chuid san eagrán is déanaí den Bhratach Dhearg cáineann Aindrias Ó Cathasaigh an eite chlé in Éirinn toisc nach bhfuil mórán plé nó cainte uathu ag comóradh céad bliain leabhar Uí Chonghaile Labour in Irish History.
Ní shílim féin go bhfuil locht le cur ar an eite chlé in Éirinn gan níos mó airde á chur ar an leabhar, óir is minic a bhíonn sé pléite agus léite cheana, is cuma faoina chomóradh céad bliain.
Luíonn locht na heaspa plé le staraithe Éireannacha agus an pobal Éireannach go ginearálta.

Tháinig an leabhar amach i mí na Samhna 1910, agus mar a mhaíonn sé san aiste is éard atá ann ná an acmhainn liteartha is fearr do shóisialachas Éireannach go dtí seo.

Sa leabhar rinne an Conghaileach iarracht bunús stairiúla a thaispeáint chun a fhís pholaitíochta de Phoblacht na nOibrithe a chur chun cinn.
Bhí sé ag baint úsáide as teoiric Marx a deir gur chóir cúinsí staire a mheas de réir an chóras eacnamaíochta inar thit siad amach. Go bhfios dom seo an t-aon leabhar scríofa faoi stair na tíre a amharcann uirthi trí dhearcadh Marxach.
Mar shampla simplí; míníonn an Conghaileach an Gorta Mór mar iarmhairt dosheachanta de chaipitleachas féin:

England made the famine by a rigid application of the economic principles that lie at the base of capitalist society. No man who accepts capitalist society and the laws thereof can logically find fault with the statesmen of England for their acts in that awful period.

..all except a few men had elevated landlord property and capitalist political economy to a fetish to be worshipped, and upon the altar of that fetish Ireland perished. At the lowest computation 1,225,000 persons died of absolute hunger; all of these were sacrificed upon the altar of capitalist thought.

Toisc go n-amharcann an Conghaileach ar na cúinsí seo trí chur chuige Marxach is féidir leis an Chathasach (lena thuiscint ar Marxachas) a léirmheas agus chritic a dhéanamh ar an saothar.
Agus ní foláir dom a rá, is critic thábhachtach spéisiúil é.
Ceartaíonn sé go minic úsáid amscaí Uí Chonghaile d'anailís Marx ar ghnéithe áirithe sa leabhar. Agus cuireann sé ar ár súile dúinn, mar shampla, an maíomh stairiúil mícheart go raibh úinéireacht phobail de thailte na hÉireann againn go dtí an 1640daí.

Lasmuigh de bhotúin nó dhó ar nós an shampla luaite thuas maíonn sé gurb é an ghné is tábhachtaí faoin leabhar ná an chaoi a míníonn sé seasamh na n-aicmí sa tír i stair na hÉireann. Bhí níos mó eagla ar chaipitlithe Éireannacha roimh na daoine agus cad a d'fhéadfaidís a bhaint amach dóibh féin ná mar a bhí eagla orthu roimh impireacht na Breataine a thug cosaint éigin chaipitlíoch dóibh.

Mar a dúirt mé tá an aiste le léamh san eagrán is nuaí den Bhratach Dhearg. Níl ach €2 air agus tá níos mó ná an aiste sin amháin ann.
Agus toisc go gcuireann sé a thuilleadh lenár dtuiscint déarfainn gur fiú an chritic sin a léamh sula, nó i ndiaidh, a léitear leabhar Uí Chonghaile.

M2010.08.10

Chuir National Geographic an grianghraf iontach thuas -ó Ghníomhaireacht Spáis na hEorpa- suas ar a shuíomh idirlín inné (tá íomhá ardtaifigh ar fáil ar nasc GSE).

Ar dtús cheap mé go raibh sé photoshopáilte nó Gimpáilte. Níl sé.

Planctón faoi bhlás amach ón chósta atá ann. Tógadh le linn Mí Bhealtaine i mbliana agus eisíodh é cúpla lá ó shin.
Nach maith le feiceáil go leor beathú ar fáil don liamhán gréine ar aon chaoi.

M2010.08.09

Spreagtha ag alt Mhic Con Mhidhe sa IT inné.

"in Éirinn tharla rud aisteach sa 19ú haois. Rinneadh coilínigh de na dúchasaigh féin. Baineadh a gcultúr agus a dteanga díobh. Bronnadh an Béarla agus cultúr Briotanach orthu. Ba choilínigh ina dtír féin iad as sin amach."

Bíonn ceist na Gaeilge leadránach de ghnáth agus ní chuirim mórán spéise inti i ndáiríre, ach is breá liom plé faoin tsíceolaíocht a bhaineanns le coilíneachas, nó an iarmhairt síceolaíochta de bharr coilíniú.
Ar ndóigh i bhfad roimh an alt thuas bhí aiste scríofa ag Tomás Mac Síomóin ar an ábhar, agus eisean ag baint úsáide as saothar Albert Memmi chun anailís éigin a dhéanamh ar ceist an fhórsa shíceolaíoch .i. an scitsifréine, atá in intinn an Éireannaigh. Scitsifréine a thiomáineann gráin do theanga dhúchas a thíre agus a chine.

Go bhfios domsa níl aon saothar níos cuimsithí ar an ábhar seo ar fáil as Gaeilge ón dhearcadh Gaelach? Agus is mór an trua é.

M2010.08.08

(íomhá le céad ó Floating Sheep.org)
Tá na daoine uasal thall ar Chaoirigh ar Foluain buartha faoinár nósanna nua ólacháin!
Ní bhíonn aon trácht againn ar bheoir, nó ar Guinness nó fuisce.
Fíon agus fíon amháin atá ar intinn againn na laethanta seo dar leosan.

Is connoisseurí fíona muid go léir anois!
Níl an baol céanna sin ann dos na Gaeil ó Albain, is maith leo an uisce beatha fós.

M2010.08.07

Brú le méadú.

Spreagtha ag Alt faoi cháin chorparáide a bhí san IT Dé Luain.
Agus radharc clúiteach galánta Chúbric ó 8 nóiméad 30 soicind istigh sa scannán.

M2010.08.06

Níl aon éalú ó lucht Thatcherachais sna meáin in Éirinn na laethanta seo, an íde-eolaíocht seanchaite sin. Gaelscéal san áireamh!
Nó ní Gaelscéal le bheith beacht atá i gceist ach Conall Ó Móráin. Tá caighdeán agus meon an Sunday Indo fréamhaithe go láidir anois ar leathanaigh an nuachtáin nua buíochas leis.
Leis an fhírinne a rá cuireann a chuid tuairimíochta leadrán orm agus gach uair a léim an nuachtán le déanaí táim ag smaoineamh sa chaoi chéanna a raibh mé nuair a tháinig Foinse Nua amach (Níl an nuachtán sin léite agam le fada), is é sin, mothaíonn Foinse uaim, agus a cholúnaithe.
Sílim gur thug mise, ar bun pearsanta, deis mhaith do Gaelscéal é féin a chruthú ach bheinn den tuairim anois gur theip air, monuar.
Níl an cumas scríbhneoireachta ann mar a bhí i Foinse, ní spreagtar machnamh, ní chruthaítear tuiscint níos fearr. Ní shin le rá nach raibh locht le haimsiú i seanFoinse. Bhí.
Faraor, ag an bpointe seo bheadh an t-ádh le Gaelscéal lochtanna seanFhoinse a bheith aige!

Ar aon nós, ar ais go tapaidh chuig idé-eolaíocht, Thatcherachas/nua-liobrálachas, Uí Mhóráin. Níor theip ar an fhear seo cacamas leadránach éigin a fhoilsiú go seachtainiúil ó thosaigh an nuachtán.
Is dóigh go ndéanfar liom go bhfuilim beagáinín dian ar an fhear, ach ceapaim go bhfuil cúis mhaith thuillte leis an gcáineadh.
Is dócha gur fearr tosnú ar a alt na seachtaine seo le míniú amháin a thabhairt.

Bun agus barr a argóinte san alt is déanaí uaibh is ea tá tuarastal na n-oibrithe sa BSL ró-ard mar sin tá ár gcostas leictreachais ard. (sean-argóint na bPDanna atá ann!)
Tá réiteach ann dar leis, príobháidiú. Lig don mhargadh smacht a chur ar na hoibrithe agus is dóigh go bhfeicfear leictreachas níos ísle.

Faraor don léitheoir Gaelach a chaith a c(h)uid airgid diansaothraithe ar an tseafóid seo beidh tuiscint níos measa aige/aici ar cad atá ag dul ar aghaidh le costas leictreachas na tíre, agus bheidh a (h)aineolas ar an cheist méadaithe as cuimse chomh maith.
Timpeall 2000 bhí an costas leictreachais sa tír seo an-íseal ar fad i gcomparáid le tíortha eile san Eoraip. Tuairim is 20% níos ísle ná an meán, a chuir sa tríú háit muid do leictreachas saor.
Ó shin i leith bhí méadú as cuimse ar an phraghas le haghaidh leictreachais!
Cén fáth? Conas?
Bhuel, ní mar gheall ar an BSL agus tuarastail a oibrithe a tharla sé, d'ísligh costais párolla BSL ó 22% chun 16% idir 2000 agus 2005, agus ní leagann BSL síos an praghas atá ar leictreachas ach an oiread.
Déanann an Coimisiún um Rialáil Fuinnimh(CRF) é sin, níl sé de chumas ag an BSL an praghas seo a ísliú nó a ardú.

Mhéadaigh, agus méadaíonn, an CRF an praghas ar leictreachas chun comhlachtaí príobháideacha a mhealladh isteach sa mhargadh .i. má tá praghas ard ar leictreachas creideann lucht gaimbín go mbeidh brabús níos airde le saothrú acu as agus bheadh aisíoc níos tapúla ar an infheistíocht.
Mar sin is sórt fóirdheontais do chomhlachtaí an difríocht idir chostas giniúint an leictreachais agus an praghas a dhíoltar don chustaiméir.
I bhfocail eile níos soiléire, trína ghéag an CRF, tá an rialtas ag iarraidh go mbeidh "comórtas" ann, comórtas an tsaormhargaidh cruthaithe trí phraghas níos airde ar leictreachas chun spreagadh níos tarraingtí a thairiscint do chomhlachtaí nua.
Bun agus barr an scéil tá praghas níos airde againn le haghaidh leictreachais de bharr polasaithe Fhianna Fáil le 10 mbliain anuas!

Seans nach bhfuil an cumas ag Conall an méid seo a thuiscint, nó b'fhéidir nár mhaith leis, nó b'fhéidir go bhfuil sé dall buíochas lena idé-eolaíocht?
Cibé, is náireach an t-aineolas a thaispeánann sé an tseachtain seo arís, agus is lag an tuairimíocht a thugtar dúinn lucht léitheoireachta Gaelscéil.
Is fiú a chuimhneamh nuair a léitear seafóid mar sin nach bhfuil praghas ard againn ar leictreachas de bharr tuarastail na n-oibrithe a oibríonn go brabúsach díograiseach don BSL, ach de bharr polasaithe an rialtais ar mhian leo le fada droim na gceardchumann a bhriseadh.

Sin a dhóthain uaimse do bhlagmhír amháin, agus ní raibh seans agam rud éigin a rá faoina thuairimí gur rud maith eisimirce! (Cén dochar a déarfadh an gaimbín).....agus a thuairim go bhfuil an stát chun leas brabúsach a bhaint as NAMA!!!
IAC.

M2010.08.05

Bogadh an roth mór ó Bhéal Feirste chun Baile Átha Cliath ar na mallaibh. In iarracht aithris a dhéanamh ar an London Eye is dócha, nó an "Wheel of Fortune" mar a bhaist muintir Londain uirthi!
Is cuimhin liom ag labhairt le duine áitiúil thall tráth agus é ag caint faoin roth mór. Bhí sé oibrithe amach aige cé mhéad airgead a bhí ag saothrú ag an roth le gach rothlú de; £30 an duine, 25 duine in aghaidh an chábáin, an méid ama a thógann sé le dul thart "ní stopann sé ariamh" etc etc.
Ní cuimhin liom an uimhir ar tháinig sé air ach bhain sé geit asam. Is dóigh gur chuala gaimbín éigin ó Éirinn an scéal céanna agus bhí an cinneadh déanta ar an toirt. "Tá meaisín airgid mar sin ag teastáil uainn láithreach"

Bhí muintir Bhéal Feirste ag fáil réidh lena roth mór agus fuair sé áit dheas cois Life/Dothra ar an Rinn (Roth Rathúnais na Rinne?).

Ag siúl thart inniu rith smaoineamh eile liom faoin roth mór sean-nua, nach bhfuil chomh mór sin. An fhadhb mhór a bhíonn acu thall le lánúineacha ag bualadh craicinn ar a roth rathúnais!
Bhí an méid sin bualadh craicinn ag dul ar aghaidh ar na turais phríobháideacha go mbíonn sé orthu chaperone a chur ar bhord leis na lánúineacha ar eagla go dtosóidís ag déanamh an bheithígh le dhá dhroim.
Tá na cábáin ar Roth Bhaile Átha Cliath róbheag le chaperone!
Fuair tú an rabhadh.

M2010.08.04

Agus dóibh siúd nach bhfuil na freagraí acu, a bhfuil mearbhall orthu fós agus a bhfuil a lán ceisteanna acu -buíochas leis na meáin- tá "app" ar fáil ar do iPhone, agus anois ar an Android, leis.
Tá android agamsa, d'íoslódáil mé an feidhmchlár uair ó shin ó Skeptical Science agus caithfidh mé a rá go bhfuil sé ar fheabhas.
Má tá guthán cliste agat seo feidhmchlár gur chóir go mbeadh air.

M2010.08.03

Greann Éireannach, is minic a bhíonn sé searbh, agus dubh! Amhail seacláid mhaith!

M2010.08.02

Deireadh seachtaine eile caite agus níos mó beathaí caillte ar na bóithre leis. Cailleadh triúr go bhfios dom. Duine amháin ó dheas de bharr buaileadh agus teitheadh agus an bheirt eile gar do mo bhaile dúchais de bharr luais.
Tá aithne súl agam ar an bhuachaill a bhí ag tiomáint an chairr (féach thuas) a tháinig ón mbóthar ar Bhóthar na Cé lasmuigh de Bhéal an Átha.
Polannach óg a bhí sa tiománaí, a oibríonn i dtigh óil áitiúil. Níor cailleadh eisean ar ndóigh, feictear domsa gur annamh a chailltear an tiománaí a thiomáineann faoi luas! Caitheadh a aintín agus a chol ceathar amach as an charr nuair a tháinig sé ón bhóthar isteach i bpáirc.
Bóthar an-chontúirteach cnocach casta cúng atá i gceist, Bóthar Cois Fharraige atá air. Bóthar sciamhach idir Bhéal an Átha agus Inis Crabhann atá ann.
Bhí sé ag tiomáint chomh tapaidh sin nuair a bhuail sé cnocán chuaigh an carr isteach san aer, tríd an chlaí ar an taobh eile, agus glan isteach sa pháirc, ag casadh thart ar an imbhualadh.

Ag caint le daoine faoin timpiste is léir gur gealt de thiománaí a bhí faoi stiúir an chairr, dá mbeadh níos mó faisnéise ag teastáil uainn!
Bhíos ag labhairt le fear amháin a bhfuil "cáil" air mar dhuine a thiomáineann faoi luas -maíonn sé go dtaitníonn taisteal faoi luas leis- ach dúirt sé liom go bhfuair sé síob uaibh lá amháin ó Bhéal an Átha agus go raibh sé airsean impí air an carr a mhoilliú!

N'fheadar cad a bheas le rá ag na sochraidí sa Pholainn ach tá súil le Dia agam nach n-iarrtar ar dhaoine maithiúnas a thabhairt don tiománaí amhail mar a tharla in Inis Eoghain agus an ghealt eile sin Sean Kelly.
Níl maithiúnas nó comhbhrón tuillte aige.
Agus is ábhar díomá dom nach bhfuil cúis curtha ina leith ag na Gardaí. Mar sin is léir nach bhfuil an cladhaire, an mhaistín seo, nó na paisinéirí eile toilteanach a luas a admháil leis na Gardaí.

Ní chreidim ach an oiread go bhfuil aon leigheas ann ar fhadhb na leaideanna luais.

M2010.08.01

Alt maith ó Paul Sweeney san IT ar maidin faoin Zombaí atá caipitleachas nua-liobrálach agus an idé-eolaíocht a thagann leis.
Idé-eolaíocht atá de dhlúth is d'inneach i bhFianna Fáil agus mar sin i ngeilleagar na hÉireann.