Déardaoin, Samhain 12, 2009

M2009.11.08

Cúpla rud ó Leabhar Mór Leacain, agus an dán Iomaí Gabhlán do Chloinn Chuinn le Giolla Íosa Mór Mac Fhirbhisigh a mbeadh spéis pearsanta agam ann.

"Muc Dubh agus Beartrach" atá le léamh thuas.
Dhá bhaile fhearainn atá gar do mo chroí, Muc Dubh, áit chónaithe mo mhuintir chomh fada siar i stair agus a d'fhéadfá a dhul.
Tá carn mór cloch le fáil sa bhaile fearainn seo, agus deirtear gur corp muice ollmhór ó Thír Chonaill atá faoina clocha. Muc a mharaigh na Fianna agus iad i mbun seilge ó Thír Chonaill síos go Tír Fhiachrach.
Tá scéal eile gur corp draoi atá ann agus Mucdubh ab ainm dó, draoi Dháithí Uí Dhubha .i, an Taoiseach págánach deireanach in Éirinn. Maraíodh an págánach Gaelach le splanc thintrí agus é ag dreapadh na nAlp, "díoltas Dé" a bhí ann.

Beartrach
, áit súgradh m'óige.
Áit siúlóide anois í le mise agus mo chailín. Measartha scriosta le galfchúrsa anois, ní áit fhiáin é a thuilleadh mar a bhíodh. Ach tá easóga, giorriacha, sionnaigh, broic, coiníní, rónta, pocaire gaoithe agus na céadta éin eile le feiceáil fós ar an mBeartrach.


"Leacan" agus "Clann Fhirbhisigh" atá le feiceáil thuas!
Gan cúnamh ó leabhar mór Uí Dhonnabháin ní bheinn in ann an dá íomhá thuas a aimsiú sa lámhscríbhinn, agus gan suíomh an Chiongaigh ní thuigfinn an "e" Gaelach sin.

Ach ní thuigim "Clann" mar atá sé scríofa fós. Is dóigh go bhfuil an "t" ina "lann"

Agus ansin an baile leis na céadta ainm!
Sais Sgrebaind .i. Sais Screabhainn .i. Inis Screabhainn .i. Inis Crabhann mar a thugtar go hoifigiúil air inniu!
Chomh maith leis sin, scríobhann scríobhaí Mhic Fhirbhisigh, "Baile póirt Uí Chaomháin .i. Soighean uisce tar abhainn, dá n-gairtear Inisgreabhainn"
Cad atá i gceist aige le "Soighean uisce"? Saighean uisce, eangach uisce an ea? Is cinnte go gcoinníonn an talamh ar gach thaobh den chaisleán uisce le linn an gheimhridh.

Thug na Ceithre Maistrí "Eiscir Abhann" air sna hannála, le níos mó mearbhaill a chur orainn fós.
Tá an caisleán agus tuama pasáiste suite ar eiscir, leis!
Chun an scéal a dhéanamh níos casta. "Inis Eiscir Abhann" a thugtar air agus muid ar scoil!

Thug mé an moladh "Inis Sreabháin" mar mhíniú ar "Sais Sgrebaind" don Bhrainse Logainmneacha, ach ní shílim go raibh spéis acu i mo thuairimíocht.

Ar aon nós is éard a bhí i gceist agam le (Sais Sgrebaind) Inis Sreabháin ná móinéar den sruthán, toisc go bhfuil sruthán fós ag rith tríd an inis atá in aice leis an gcaisleán, an tuama pasáiste agus an seanchill .i. Cill Inse.

Íomhánna go léir ó Mheamram Páipéar Ríomhaire

2 comments:

Dennis King said...

Ach ní thuigim "Clann" mar atá sé scríofa fós. Is dóigh go bhfuil an "t" ina "lann"
Ní ‘t’ atá ann. Séard atá againn anseo ná ‘cl-’, .i. ‘cl’ móide stríoc ghiorrúcháin. Feictear an stríoc seo os cionn na litreach de ghnáth, ach tá ‘l’ ró-ard len í a chur os a chionn.

Dubhaltach said...

Á, tuigim, go raibh míle maith agat a chara.