M2010.01.10

(Grianghraf de Thaiscumar Fheartraí, Tóchar, ó wiki)

Rugadh Dubhghlas de hÍde i Ros Comáin i 1860, toghadh Abraham Lincoln mar uachtarán thall sna stáit sa bhliain chéanna, bhí cuid mhaith de Chúige Uladh, Mumhan, Laighean agus Connacht fós ina nGaeltachtaí (bíodh is go rabhadar lag agus faoi bhrú).
Agus ag tús na bliana céanna tosaíodh ag tógáil Tollán Fheartraí, ó Abhainn Fheartraí i gCill Mhantáin, chun artaire uisce tábhachtach a sholáthair chuig Contae Bhaile Átha Cliath.

Faoi láthair tá 80 milliún lítear d'uisce ag rith tríd go laethúil, a chinntíonn 25 faoin gcéad de sholáthar uisce Bhaile Átha Cliath agus mórcheantar Bhaile Átha Cliath i gcoitinne.
Anois, tá an tollán seo timpeall is 133 bliain d'aois! Ach fós níor ceistíodh ariamh an raibh an sean-tollán seo iontaofa mar artaire uisce tábhachtach sa lá atá inniu ann.
N'fheadar mé ar chreid na hinnealtóirí Briotanacha ariamh go mbeadh an tollán á úsáid fós.
Aithníonn Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath an baol go mbeadh ceantair mhóra i mBaile Átha Cliath theas agus Cill Mhantáin Thuaidh gan uisce go fadtéarmach dá dteipfeadh ar an tollán seo, toisc nach bhfuil foinsí malartacha ar fáil ar chor ar bith.
D'fhéadfadh cliseadh iomlán a tharlú leis an tollán seo am ar bith, dá dtarlódh sin bheadh pobal Bhaile Átha Cliath i bponc ceart go ceann i bhfad.

Is aisteach an rud é, ach tá cuid mhaith dár n-infreastruchtúr uisce ann ó ré na Sasanach in Éirinn (cosúil lenár n-infreastruchtúr traenach). Theip ar rialtais neamhspleách Éireannacha i ndiaidh a chéile an t-infreastruchtúr seo a uasghrádú nó a fheabhsú i ndáiríre. Agus aon uasghrádú a bhí déanta bhí sé lochtach.

Ní shílim, a thuilleadh, go bhfuil na Glasaigh le thrust.
Tá chuile phrionsabail a bhí acu caite san aer le haghaidh na cumhachta. Ach, tagaim leis an Aire Comhshaol nuair a mhaíonn sé gur chóir íoc as an uisce a fhaigheann muid, go háirithe más mian linn soláthair uisce glan iontaofa a chinntiú.

Is ceist eile ar fad an mbeadh an rialtas céanna toilteanach an córas sin a phríobháidiú amach anseo chun brabús deas a chinntiú do chomhlacht éigin a bhfuil gaol aici leis an rialtas i gcumhacht san olagarcacht s'againne.