Dé Domhnaigh, Deireadh Fómhair 18, 2009

M2009.10.15

Faigheann sé aitheantas ó Mhac Giolla Iasachta agus Seán de Bhulbh araon ina leabhair sloinnte, déantar tagairt dá leabhar i gcónaí nuair atáthar ag míniú Gaelachas sloinnte, ach, uaireanta ní shílim go bhfuair an sagart cúnta an t-aitheantas poiblí ceart dá shaothar fíor-thábhachtach ariamh.
An tUrramach Patrick Woulfe (nó Pádraig de Bhulbh, n'fheadar mé ar bhain sé úsáid as a shloinne seanGhall-Gaelach) atá i gceist agam ar ndóigh.
Seo a iontráil i ndaonáireamh 1911 nuair a bhí sé ag obair mar shagart cúnta i gCill Mocheallóg, agus é ag fanacht le hathair O'Shea.

Nach fíor le rá nach mbeadh tuiscint cheart ar bith againn i ndáiríre ar leaganacha dúchasacha ár sloinnte gan obair iontach an fhir seo?
Obair a rinne sé ina am saor .i. a laethanta saoire thar tréimhse fhada (25 mbliana) ag taistil timpeall na tíre (nó thall i Sasana) ag bailiú sloinnte .i. ag cur ceisteanna ar na Gaeil a bhí fós fágtha (in Éirinn agus i Sasana) le tuiscint dúchasach acu ar cé hiad féin agus cén leagan dúchasach a bhí ar a sloinnte "Béarlaithe".

Chuir sé a shaothar le chéile sa leabhar cáiliúil Sloinnte Gaedheal is Gall (1923)

Murach an obair seo ní bheadh Mac Giolla Iasachta in ann a leabhar a chur le chéile, nó, bheadh sé in ann é a chur le chéile ach ní bheadh gach sloinne clúdaithe, go háirithe na muintireacha agus clainne beaga nach bhfuair aon aitheantas ceart ó na hannálaithe, filí nó ollaimh ginealais ariamh.
Go bhfios domh níl aon leabhar beathaisnéise déanta ar an bhfear nó ar a eachtraí timpeall na tíre ag sábháil anam briste an náisiúin Ghaelaigh.

N'fheadar ach an oiread an bhfuil nótaí a shaothar fágtha aige ina dhiaidh, nó cín lae faoi na daoine ar chas sé leo agus na sonraí faoina nGaelachas a thug siad go fial dó?
Ba lámhscríbhinní chomh tábhachtach iad agus saothair na mbráithre .i. Tadhg an tsléibhe agus Cú Choigríche srl, nó clann Mhic Fhir Bhisigh fiú.

Cad a spreag sé chun dul i mbun na hoibre seo gan mholadh gan pháidh?

12 comments:

aonghus said...

Mórtas cine agus scoláireachta, is dócha.

Is maith ann a leithéidí.

Dennis King said...

An bhfuil cóip dá leabhar agat?

Dubhaltach said...

Níl, fuair mé cóip ón leabharlann cúpla bhliain ó shin.
Cén fáth?

aonghus said...

Nach bhfaca tú an nasc go Leabhair Ghoogle, Dennis? Tá cuid de ansin.

(Níl cóip agamsa ach oiread, ach tá cóip i Leabharlann na gClocha Liatha)

Dubhaltach said...

Tá sé ann go cinnte Aonghuis ach tá an chuid is fearr de ar iarraidh .i. an t-eolas faoi na sloinnte.
An bhfuil a fhios agaibh an bhfuil aon chuntais againn dá agallaimh leis na Gaeil

Dennis King said...

Thug mé súil ar an leabhar ar Leabhair Ghoogle. GRMA.

Cailliomachas said...

Ceisteanna iontacha múscailte agat! Is minic a shíl mé féin nach bhfuair an fear seo cothrom na Féinne. In am an leabhar a chur i gcló arís?

aonghus said...

i 2007 i SAM a cuireadh an t-eagrán ag Google Books i gcló.

Dubhaltach said...

Ní raibh an leabhar sa leabharlann ag am lóin inniu. :(

Dubhaltach said...

@ Cailliomachas

An bhfuil aon eolas agatsa a Chailliomachais faoina nótaí nó aon chín lae srl?

Cailliomachas said...

In aon fhocal amháin, a Dhubhaltaigh: Níl. Ach tá eolas faoi in Beathaisnéis 3 agus nóta in Beathaisnéis 5 lch 285, a deir gur scríobh Caitríona Ciosóg (aon ghaol?) tráchtas air i 1990. Ní deir sé cén áit.

Dubhaltach said...

Go raibh maith agat a Chailliomachais.

Ceapaim go bhfuil sé an-ait go bhfuil muid chomh dhall ar fhear atá chomh thábhachtach don náisiún go cultúrtha